Σε καθεστώς απόλυτης προστασίας, μέσω των «Απάτητων Βουνών», εντάσσονται τα Αγραφα. Πρόκειται για ρύθμιση που θεσμοθέτησε πρόσφατα η χώρα και ορίζει ως «Απάτητα Βουνά» την περιοχή άνευ δρόμων με την περιμετρική ζώνη ενός χιλιομέτρου της. Σε αυτές τις περιοχές απαγορεύεται η διάνοιξη νέων δρόμων και η δημιουργία άλλων τεχνητών επεμβάσεων που μεταβάλλουν ή αλλοιώνουν το φυσικό περιβάλλον.
Οπως προκύπτει από την Υπουργική Απόφαση που υπογράφει ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Γιώργος Αμυράς, τα Αγραφα σε συνολική έκταση 94,42 τετραγωνικών χιλιομέτρων και υψομετρικού εύρους 1.747 μέτρων (από 371 έως 2.118 μ.) αποκτούν καθεστώς αυστηρής προστασίας με την ένταξή τους στα «Απάτητα Βουνά».
Ειδικότερα, σύμφωνα με την Υ.Α., προστατεύεται:
H περιοχή Δυτικών Αγράφων με έκταση 84 τετραγωνικών χιλιομέτρων όπου εμπίπτουν οι προστατευόμενες περιοχές του δικτύου «Natura 2000» με κωδική ονομασία GR2430002 «Ορη Αγραφα», Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για την ορνιθοπανίδα, και GR1410002 «Αγραφα», Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ).
Η νότια περιοχή Δημοτικής Ενότητας Αγράφων με έκταση 10,4 τετραγωνικών χιλιομέτρων, η οποία αποτελεί περιφερειακή ζώνη σπουδαίας προστατευόμενης περιοχής.
Οπως επισημαίνει το ΥΠΕΝ, οι ορεινές περιοχές και εκτάσεις των Αγράφων που εντάσσονται στα «Απάτητα Βουνά» είναι πολύ σημαντικές για τα αρπακτικά πτηνά, όπως το Ορνιο (Gyps fulvus), ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos), ο Πετρίτης (Falco peregrinus), ο Φιδαετός (Circaetus gallicus), καθώς και για την Κοκκινοκαλιακούδα (Pyrrhocorax pyrrhocorax).
Παράλληλα, αποτελούν ζώνη εξάπλωσης του αγριόγιδου των Βαλκανίων και του λεπιδόπτερου (Parnassius apollo) του οποίου οι πληθυσμοί περιορίζονται κατά μήκος της οροσειράς της Πίνδου και εμπίπτουν στην περιοχή εξάπλωσης της καφέ αρκούδας (Ursus arctos).
«Εντάσσουμε σήμερα και τα Αγραφα στα Απάτητα Βουνά, δηλαδή στο ειδικό καθεστώς όπου απαγορεύεται η διάνοιξη οποιουδήποτε δρόμου και η κατασκευή οποιασδήποτε επιφάνειας. Είναι μία ακόμα πρωτοπόρος μεταρρύθμιση της κυβέρνησης και του υπουργείου Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, αφού είμαστε η πρώτη χώρα την Ευρώπη και η δεύτερη σε όλο τον κόσμο που υιοθετήσαμε αυτό το καθεστώς προστασίας των παρθένων ορεινών περιοχών του τόπου μας. Ακολουθούν δεκάδες βουνοκορφές που θα ενταχθούν στα Απάτητα Βουνά, ώστε να γίνει σαφές σε όλους ότι αυτή η κυβέρνηση νοιάζεται και προστατεύει το περιβάλλον στην πράξη, όχι στα λόγια», ανέφερε ο υπουργός Περιβάλλοντος, Κώστας Σκρέκας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, εκτός από τα Αγραφα, στα «Απάτητα Βουνά» έχουν ενταχθεί, ήδη, εκτάσεις σε Λευκά Ορη, Τύμφη, Σμόλικα, Ταΰγετο, Ορος Σάος και Ορος Χατζή.
«Η κυβέρνηση Μητσοτάκη μέσα από τις τολμηρές περιβαλλοντικές μεταρρυθμίσεις δημιουργεί μια ασπίδα προστασίας για τις παρθένες ορεινές περιοχές και τη βιοποικιλότητά τους, ώστε να μπορούν όλοι οι πολίτες σήμερα αλλά κυρίως οι επόμενες γενιές να απολαμβάνουν τη φύση και τα μοναδικά τοπία της πατρίδας», σημείωσε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Γιώργος Αμυράς.
Στόχος της πρωτοβουλίας είναι η διατήρηση της φυσικής βιοποικιλότητας, ενώ στα οφέλη συγκαταλέγονται η παρεμπόδιση εισόδου ξενικών ειδών, η παροχή διαδρομών μετανάστευσης και ενδιάμεσων στάσεων σε είδη πανίδας, η δέσμευση άνθρακα και η μείωση των επιπτώσεων των αερίων του θερμοκηπίου, η διατήρηση της συνδεσιμότητας και της ακεραιότητας του οικοσυστήματος, η προσφορά αναψυχής, εκπαίδευσης και επιστημονικής γνώσης στους πολίτες.