Ο Δήμος Αλυζίας της Αιτωλ/νίας, έχει πάρει το όνομά του από την αρχαία πόλη. Η παράδοση λέει πως ιδρυτής της αρχαίας Αλυζίας, ήταν ο γιος της Πηνελόπης γυναίκας του Οδυσσέα, Αλυζεύς.Η πόλη εκτείνονταν από τον οικισμό που βρίσκεται σήμερα η Κάτω Κανδήλα μέχρι και το σημερινό Μύτικα στους όρμους “Βούλκος Καμηλαύκας” και “Βούλκος Σχασμάδας”, όπου και βρίσκονταν το αγκυροβόλιο και τα ναυπηγεία της. Ενδεικτικό της ακμής ήταν το μέγεθος του πληθυσμού όπου σύμφωνα με επιστολές του Κικέρωνα έφτανε τους 30.000 κατοίκους. Στους Αλεξανδρινούς χρόνους 350-250 π.Χ. η αρχαία Αλυζία γνώρισε μεγάλη ακμή, οπότε και κόπηκαν χάλκινα και ασημένια νομίσματα καθώς και αργυροί στατήρες.
Οι αρχαίοι Αλύζιοι ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία ,την κτηνοτροφία ,την αλιεία, τη ναυπηγική και το εμπόριο. Η επίκαιρη θέση της όμως, την έφερε σε επαφή τόσο με τους άλλους Ακαρνάνες και Λευκάδιους όσο και με τους Κορίνθιους και τους Αθηναίους. Αυτή η επικοινωνία της πόλης με την άλλη Ελλάδα έφερε τους Αλύζιους σε επαφή με τις τέχνες και τα γράμματα. Οι Αλύζιοι αγάπησαν ιδιαίτερα τη γλυπτική και έφεραν επιτόπου τους καλύτερους γλύπτες της εποχής μεταξύ των οποίων και ο ξακουστός Λύσιππος, για να κοσμήσουν την πόλη και τα ιερά της. Έργο του Λυσίππου ήταν “Οι 12 Άθλοι του Ηρακλέους”, βρίσκονταν στη σημερινή θέση Βούλκος και αναπαριστούσε τους άθλους του Ηρακλή. Δυστυχώς όμως μεταφέρθηκε στη Ρώμη επί Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Έργα του Λυσίππου κοσμούσαν και το τέμενος του Απόλλωνα καθώς και το Καστρί.
Στους Ρωμαϊκούς χρόνους, οι Αλύζιοι αναγνώρισαν την κυριαρχία τους και έγιναν σύμμαχοι τους το 197 π.Χ. οπότε και η πόλη συνέχισε την ακμή της σε αντίθεση με τις άλλες Ακαρνανικές πόλεις. Αυτό όμως θα κρατήσει μέχρι και τη ναυμαχία του Ακτίου 31 π.Χ. όταν οι Αλύζιοι υποχρεώνονται σε αναγκαστική μετοίκηση από τον Οκταβιανό για να ιδρυθεί η Νικόπολη. Όσοι Αλύζιοι αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν τη γη τους κατέφυγαν στις γύρω περιοχές όπου και ίδρυσαν τέσσερα νέα κεφαλοχώρια. Από αυτά προήλθαν αργότερα τα σημερινά Κανδήλα, Βάρνακας, Παναγούλα και Αρχοντοχώρι. Στα νέα αυτά χωριά κατέφευγαν οι Αλύζιοι για να προστατευτούν από τους κατά καιρούς κατακτητές.
Η αρχαία Αλυζία γνώρισε μεγάλη ακμή ενδεικτικό της ακμής αυτής ήταν και η Πύλη της Αρχαίας Αλυζίας οχυρωματική τέχνη που άκμασε για την προστασία της πόλης. Σήμερα στην περιοχή σώζονται τα τείχη της Αρχαίας Αλυζίας κατασκευασμένα σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα. Άλλα τμήματα έγιναν από ακατέργαστους ογκόλιθους και άλλα από κατεργασμένα μεγάλα λιθάρια σε παραλληλεπίπεδο σχήμα. Τα ερείπια τεσσάρων αμυντικών πύργων συμπληρώνουν τα οχυρωματικά έργα που σώζονται από την αρχαιότητα.
Δείτε όπως την κατέγραψε με το drone του ο <> Βαγγέλης Τσάκαλος :
idrones.gr
