Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας
Στην κατάμεστη αίθουσα του Δημοτικού Θεάτρου Αγρινίου, το Σαββατόβραδο 4 Μαρτίου, έγινε η παρουσίαση του βιβλίου «Παντελής Καρασεβδάς Τρεις ζωές» των συγγραφέων Κωστή Τσακανίκα και Νίκου Χούτα.
Συντονιστής της εκδήλωσης ο δημοσιογράφος κ. Νίκος Ρογκάκος. Στο πάνελ των ομιλητών ο Δήμαρχος Αγρινίου κ. Γεώργιος Παπαναστασίου, οι δύο συγγραφείς ο κ. Κωστής Τσιακανίκας και o κ. Νικόλαος Χούτας, ο κ. Παναγιώτης Σόμπολος Δημοσιογράφος και Πρόεδρος του Συλλόγου Αιτωλοακαρνάνων Δημοσιογράφων, ο κ. Φώτης Ζησιμόπουλος υπερμαραθωνοδρόμος νικητής δυο φορές του Σπάρταθλον και ο εκδότης του βιβλίου κ. Σάββας Καλεντερίδης.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με ενός λεπτού σιγή σαν ελάχιστη αποτίμηση φόρου τιμής για τα θύματα του πρόσφατου τραγικού δυστυχήματος των Τεμπών.
Ο συντονιστής κάλεσε στο βήμα τον Δήμαρχο του Αγρινίου ο οποίος χαιρέτισε την εκδήλωση και μίλησε για τον Αιτωλοακαρνάνα Ολυμπιονίκη Παντελή Καρασεβδά.
Ο κ. Κωστής Τσιακανίκας μίλησε για τα μαθητικά του χρόνια στο Αγρίνιο-συμμαθητής του Δημάρχου-και για την τοπική ιστορία που δυστυχώς δεν διδάσκεται στα σχολεία. Προσφάτως σε συζήτησή του με την υπουργό Παιδείας κα. Νίκη Κεραμέως, του είπε ότι υπάρχει μία ώρα στο ωρολόγιο πρόγραμμα των σχολείων που οι εκπαιδευτικοί μπορούν να διδάξουν αυτή την ώρα ότι θέλουν, και βεβαίως μπορούν να διδάξουν την τοπική ιστορία. Θεωρώ-είπε-ότι ήρθε η στιγμή που θα πρέπει όχι μόνο εδώ αλλά σε όλη την Ελλάδα να διδάσκεται η τοπική ιστορία. Λόγω της άγνοιας της ιστορίας του κάθε τόπου, ακόμα και αυτός ο ίδιος άκουσε και έμαθε για τον ξεχασμένο Ολυμπιονίκη Παντελή Καρασεβδά μόλις πριν 20 χρόνια. Και είμαι σίγουρος συνέχισε ότι πολλοί άνθρωποι ενώ γνωρίζουν τόσο πολλά άλλα πράγματα αγνοούν την τοπική τους ιστορία. Αναφέρθηκε με συγκίνηση για την τραγωδία των Τεμπών και για τις ευθύνες που βαρύνουν πολλούς. Μίλησε στην συνέχεια για τον αυτοδίδαχτο Καρασεβδά που όμως έκανε πολλά για την χώρα του. Αλλά δυστυχώς παραμερίστηκε από την πολιτική ηγεσία της Ελλάδας και έφθασε στον θάνατό του ξεχασμένος από όλους εδώ στο Αγρίνιο στις 14 Μάρτη 1946. Πέθανε φτωχός και φορώντας στο χέρι του το βραχιόλι με τις σφαίρες που «έφαγε» στους πολέμους. Η κηδεία του έγινε στον Αστακό και από τις φωτογραφίες της, που περιέχονται μαυρόασπρες στο βιβλίο, εκατοντάδες άνθρωποι τον συνόδευσαν στην τελευταία του κατοικία. Ο κ. Τσιακανίκας «άφησε» τα ιστορικά του Καρασεβδά για τον συνάδελφό του συγγραφέα κ. Χούτα.
Ο κ. Νίκος Χούτας, Εκπαιδευτικός, Διδάκτορας Νεότερης Ιστορίας και Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Αμφιλοχίας μίλησε εκτενώς για την πολλαπλή προσωπικότητα του Παντελή Καρασεβδά. Για τις «τρεις ζωές του» όπως αναφέρεται και στον τίτλο του βιβλίου. Μεταξύ των πολλών άγνωστων πληροφοριών για την ζωή του Ήρωα Παντελή Καρασεβδά ανάφερε και τα παρακάτω.
«Εδώ στο Αγρίνιο, την πόλη που το 1946 πέθανε ο Ολυμπιονίκης-Στρατιωτικός και Πολιτικός Καρασεβδάς, γίνεται η δεύτερη βιβλιοπαρουσίαση, μετά εκείνη της Αθήνας στο Πολεμικό Μουσείο. Ο Παντελής Καρασεβδάς πέθανε έχοντας διαγράψει μια θυελλώδη διαδρομή, μέσα σε πενήντα χρόνια πυκνής δημόσιας δράσης. Επιτρέψτε μου-είπε-77 χρόνια μετά, η αποψινή εκδήλωση να έχει τον χαρακτήρα πολιτικού μνημόσυνου. Μια οφειλόμενη απόδοση τιμής για την σημαντικότερη ίσως πολιτική προσωπικότητα του νομού μας στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα, από όποια άποψη και αν αξιολογηθεί η πορεία του».
Με τον Κωστή Τσιακανίκα συμπληρώσανε το κενό στην βιβλιογραφία που υπάρχει για τον Ολυμπιονίκη. Μίλησε για την συνεργασία τους στην αναζήτηση πηγών και τεκμηρίων.
Η δική του σχέση με τον Καρασεβδά πέρα από ότι είχε διαβάσει, σπουδάσει και μελετήσει, έχει και οικογενειακή σχέση καθώς οι διηγήσεις για τον Ήρωα υπάρχουν μέσα στις παιδικές του αναμνήσεις μια και ο Καρασεβδάς είχε βαπτίσει τον πρώτο εξάδελφο του πατέρα του τον Παντελή Χούτα στον οποίο έδωσε το όνομά του. Και από τον θείο του Παντελή έχει τις πρώτες αδρές αναφορές γι’ αυτόν. Πριν επτά χρόνια δημοσίευσε ένα του άρθρο για την θέση του Καρασεβδά στην σύγχρονη Ολυμπιακή ιστορία. Αυτό το άρθρο το «εντόπισε» ο Κωστής Τσιακανίκας και ήταν η αιτία της συγγραφικής τους συνεργασίας.
Με αυτό το ιστορικό λεύκωμα γίνεται η πρώτη προσπάθεια παρουσίασης της ζωής και δράσης του Καρασεβδά, μέσα από ποικίλες διασυνδέσεις με το ιστορικό περιβάλλον της εποχής του.
Στην σύντομη ομιλία του επιχείρησε μία βιογραφική περιήγηση/ιστορική αποτίμηση της δράσης του Αστακιώτη Ολυμπιονίκη.
Η οποία ξεκίνησε το 1896 στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς αγώνες στην Αθήνα. Εκεί ο 20χρονος Καρασεβδάς με το αγαπημένο του όπλο έναν «Γκρά» πέτυχε τον στόχο στα 200 μέτρα με 40/40 βολές!
(Ο Γάλλος Basile Gras κατασκεύασε το οπισθογεμές μονόσφαιρο στρατιωτικό όπλο το 1874 που έπαιρνε μεταλλικά φυσίγγια 11χ 59 χιλιοστά. Φέρανε την επιγραφή: Manufacture D’armes St. Etienne 1874. Η Ελλάδα προμηθεύτηκε πολλά από αυτά. Κοινώς λεγότανε «Γκράς» από το όνομα του κατασκευαστή).
Έλαβε μέρος στα πολεμικά μέτωπα της Κρητικής Επανάστασης και του Ελληνοτουρκικού Πολέμου. Γνώρισε τα ιδεολογικά ρεύματα της εποχής. Συναναστράφηκε με σημαντικές προσωπικότητες όπως τον Βενιζέλο. Το 1910 εκλέχθηκε βουλευτής με το νεοσύστατο κόμμα των Φιλελευθέρων. Στον Βαλκανικό πόλεμο του 1912 βρέθηκε στην πρώτη γραμμή. Μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια, από απλός Δεκανέας έφθασε στον βαθμό του Υποστρατήγου, όλες του οι προαγωγές έγιναν στα πεδία των μαχών επ’ ανδραγαθία. Συμμετείχε στα Πολιτικά δρώμενα της χώρας, ευχάριστα και δυσάρεστα. Διετέλεσε πρόεδρος του Πανελληνίου, δυο φορές πρόεδρος του Παναθηναϊκού και μέλος της επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων. Κόντρα στις δικτατορίες του μεσοπολέμου, του στέρησαν μέχρι και την σύνταξή του. Αντιστασιακός στην κατοχή, Εθνοσύμβουλος στις Κορυσχάδες, σαν ένας από τους 22 προ-Μεταξικούς αριστερούς βουλευτές. Το 1945 δημοσίευσε την πολιτική του παρακαταθήκη με τίτλο: «Σκέψεις για την ανασυγκρότηση του κράτους και για το πρόγραμμα του Φιλελεύθερου, Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος».
Ο κ. Νίκος Χούτας έκλεισε την ομιλία του διαβάζοντας ένα απόσπασμα άρθρου της εφημερίδας «Ακρόπολις» του έτους 1914. Σε αυτό συμπυκνώνεται με τον καλύτερο τρόπο το «είναι» του Καρασεβδά:
«Όπου μπαρούτι και φωτιά, εκεί να τος και ο Καρασεβδάς. Ο Ολυμπιονίκης. Ο Μακεδονομάχος…Ο Τουρκοκτόνος και Βουλγαροκτόνος. Ήδη Αλβανομάχος. Επικεφαλής πολυάριθμου σώματος. Αναγγέλεται τώρα δρων με τους ατίθασους Ακαρνάνες, Ευρυτάνες και Αιτωλόύς του…Τέτοιους Ολυμπιονίκας και η αρχαιότης δεν είχε πολλούς».
Ο κ. Πάνος Σόμπολος, Πρόεδρος των Αιτωλοακαρνάνων Δημοσιογράφων, γνωστός στο Πανελλήνιο για τα αστυνομικά του ρεπορτάζ στην τηλεόραση επί δεκαετίες και για τα βιβλία του «Για τα εγκλήματα που συγκλόνισαν την Ελλάδα», μίλησε για τον Ξηρομερίτη συμπατριώτη του Καρασεβδά.
Ο υπέρ-αθλητής, δρομέας μεγάλων αποστάσεων (Σπάρταθλον 246,8 χιλιόμετρα σε 21 ώρες!) Φώτης Ζησιμόπουλος στα λίγα «Λακωνικά» του λόγια τόνισε την ανάγκη διδαχής της τοπικής ιστορίας, ώστε να έχουν παραδείγματα οι νέοι μας από ανθρώπους που έδωσαν και την ίδια τους την ζωή για τα ιδανικά της πατρίδας μας.
Το βιβλίο τυπώθηκε από τον εκδοτικό οίκο «Ινφογνώμων» και ο εκδότης κ. Σάββας Καλεντερίδης στην ομιλία του τόνισε την υποστήριξη του εκδοτικού οίκου σε εκτυπώσεις βιβλίων που αναδεικνύουν την τοπική Ιστορία.
Στην γεμάτη αίθουσα και τον εξώστη του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Αγρινιώτες, Ξηρομερίτες και Αμφιλόχιοι έδωσαν το παρόν. Παραβρέθηκαν οι Αιδεσιμότατοι πατέρες Νεκτάριος Τριάντης Αρχιμανδρίτης Αρχιερατικός Επίτροπος Αγρινίου και Στράτου εφημέριος του Ι.Ν. Αγίας Τριάδας Αγρινίου και Οδυσσέας Κυρόσιμος Αρχιερατικός Επίτροπος και εφημέριος της ενορίας του Ι.Ν. Αγίου Αθανασίου Αμφιλοχίας, ο Βουλευτής Αιτ/νίας κ. Γεώργιος Βαρεμένος, ο επίσης βουλευτής κ. Δημήτρης Κωνσταντόπουλος, ο πρώην Νομάρχης και βουλευτής κ. Δημήτριος Γ. Σταμάτης, ο πρώην Νομάρχης και βουλευτής κ. Ιωάννης Βαϊνάς και η σύζυγός του κα. Μαίρη Τσιχριτζή-Βαϊνά Αντιπρόεδρος της Ιστορικής και Αρχαιολογικής Εταιρείας Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, οι Δήμαρχοι Αγρινίου κ. Γεώργιος Παπαναστασίου, Αμφιλοχίας κ. Γεώργιος Κατσούλας, Θέρμου κ. Σπυρίδων Κωνσταντάρας, ο κ. Ιωάννης Λύτρας επικεφαλής της μείζωνος Αντιπολίτευσης στην Περιφέρεια της Δυτικής Ελλάδας, ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης του Δήμου Αμφιλοχίας κ. Κώστας Κοπίδης, ο κ. Νικόλαος Χ. Τέλωνας πρώην Δήμαρχος Αμφιλοχίας και ιστορικός συγγραφέας, ο κ. Αθανάσιος Τορουνίδης πρώην Δήμαρχος Ινάχου, πολλοί Αντιδημάρχοι και Δημοτικοί Σύμβουλοι Αγρινίου και Αμφιλοχίας, ο τέως δήμαρχος Μεσολογγίου κ. Ιωάννης Χρ. Αναγνωστόπουλος, ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Αιτ/νίας κ. Παναγιώτης Τσιχριτζής και ο Εκπρόσωπος του Επιμελητηρίου κ. Γρηγόρης Βασιλόπουλος, ο Πρόεδρος της Γ.Ε.Α. κ. Ανδρέας Μπρέσιακας, η κα. Έλενα Παπαγιάννη Αντιπρόσωπος της «Φλόγας» στο Αγρίνιο, ο Πρόεδρος του Περιφερειακού Τμήματος Αγρινίου του Ερυθρού Σταυρού κ. Κωνσταντίνος Μπόκας, ο κ. Γεώργιος Δ. Σταμάτης υποψήφιος Αιτωλοακαρνανίας για τις Βουλευτικές εκλογές, η κυρίες Χριστίνα Σταρακά και Κωνσταντίνα Κατσαρή υποψήφιες Αιτωλοακαρνανίας στις επερχόμενες Βουλευτικές Εκλογές, η δικηγόρος κα. Κατερίνα Κιτσάκη και ο σύζυγό της κ. Παναγιώτης Δρούγας, ο κ. Νικόλαος Κορδόσης Ιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος του Κοινωφελούς Ιδιωτικού Πολιτιστικού Οργανισμού “Διέξοδος”, ο κ. Ιωάννης Σελιμάς Προϊστάμενος του φορέα διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου,ο κ. Γεώργιος Ζήσιμος Γραμματέας της Ν.Ε. Αιτωλ/νιας ΠΑΣΟΚ. η κα. Μαίρη Χρυσικοπούλου Πρόεδρος του Λαογραφικού Μουσείου Αιτωλοακαρνανίας, η κα. Ρούλα Μέλου πρόεδρος του Πολιτιστικού Κέντρου Αμφιλοχίας, ο κ. Ηλίας (Λίνος) Υφαντής Διευθυντής του Μουσικού Γυμνασίου Μεσολογγίου συγγραφέας και άλλοι εκπαιδευτικοί.
Μεταξύ των ομιλιών έγιναν προβολές ντοκιμαντέρ για την ζωή του Παντελή Καρασεβδά που επιμελήθηκαν οι κύριοι Γιάννης Μπέζος, Γιάννης Ζουγανέλης και Λεωνίδας Κακούρης.
Στις ομιλίες των παρουσιαστών του βιβλίου ακούστηκαν πολύ ενδιαφέροντα ανέκδοτα ιστορικά γεγονότα και περιστατικά.
Η γνωστή παροιμία «Τα ίδια Παντελάκη μου τα ίδια Παντελή μου» πολύ πιθανόν να αναφέρεται στην επιμονή με την οποία ο Αιτωλοακαρνάνας Βουλευτής των δεκαετιών του 1910-1930 Παντελής Καρασεβδάς ζητούσε κρατική παρέμβαση από τους κυβερνώντες για έργα στον νομό, όπως η αποξήρανση στο Λεσίνι και άλλα.
Και ένα από τα πολλά ανέκδοτα. Σε κάποια προεκλογική του εκστρατεία στα χωριά του Ορεινού Βάλτου, σε ένα από αυτά, έπεσε επάνω που οι άνδρες του χωριού συναγωνίζονταν στο σημάδι. Φυσικά κανείς δεν του έδωσε σημασία, είχαν πολύ «σοβαρή» απασχόληση! Σε ένα διάλλειμα των…πυροβολισμών ο Ολυμπιονίκης στην σκοποβολή Καρασεβδάς, τράβηξε το πιστόλι του και με τις σφαίρες έγραψε στον πλάτανο της πλατείας του χωριού τα αρχικά του γράμματα! Και έτσι χωρίς να μιλήσει καν πολιτικά και να «τάξει» ως συνήθως γινότανε-και εξακολουθεί να γίνεται-με την σκοπευτική του δεινότητα και μόνο, πήρε όλους τους σταυρούς του χωριού! Και αυτό γιατί εκεί στα Ορεινά χωριά ίσχυε αυτό που το 1961 έγραψε ο Βουλευτής Στυλιανός Θ. Χούτας: «Οι Βαλτινοί έχουν πολύ ανεπτυγμένον το αίσθημα της μεταξύ των αλληλεγγύης, της φιλανθρωπίας και της φιλοξενίας. Φημίζονται δε έκπαλαι διά το ανυπότακτον του χαρακτήρος των και την συγκινητικήν προς τα όπλα αγάπη των». (Στυλιανός Θ. Χούτας, «Η Εθνική Αντίστασις των Ελλήνων 1941-1945», Αθήνα 1961 σελ.53-54)
Κάθε ομιλία που ακούστηκε στην παρουσίαση του βιβλίου καταχειροκροτήθηκε από το φιλομαθές κοινό. Στην πώληση του ουρές σχηματίστηκαν και χρειάστηκε να γίνει δυο φορές συμπληρωματική προμήθεια εντύπων. Και πάλι τα βιβλία δεν έφθασαν! Πολλοί έμειναν με τα λεφτά στα χέρια! Ακόμα δυο σειρές σχηματίστηκαν για τις υπογραφές των βιβλίων από τους συγγραφείς. Και πρωτοφανές μετά το πέρας της εκδήλωσης, δεκάδες πολιτών παρέμειναν για πάνω από μισή ώρα στον χώρο, συζητώντας για το βιβλίο με τους δημιουργούς του.
Όλοι ευχόμαστε να είναι καλοτάξιδο και να διαβαστεί από νέους ανθρώπους, που μέσα από τις «τριπλές» ζωές του Αθλητή, πολεμιστή και Δημοκράτη Πολιτικού Καρασεβδά, θα αντλήσουν διδάγματα για την πορεία στην δική τους ζωή.
Κάλλιο αργά παρά ποτέ, ας γνωρίσουμε τώρα 77 χρόνια μετά τον θάνατό του, αυτόν τον μεγάλο Αιτωλοακαρνάνα στην καταγωγή Έλληνα.
Απόστολος Κων. Καρακώστας
