Την πεποίθησή του ότι η πύρινη τραγωδία που έπληξε την Ηλεία μπορεί να μετατραπεί σε ευκαιρία, ώστε όχι μόνο να αποκατασταθούν οι ζημιές και το φυσικό περιβάλλον, αλλά να υπάρξει μία νέου τύπου δυναμική κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη με παράλληλη θωράκιση έναντι των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, εξέφρασε ο Περιφερειάρχης, Νεκτάριος Φαρμάκης, κατά την τοποθέτησή του στο Περιφερειακό Συμβούλιο που πραγματοποιήθηκε σήμερα, Τρίτη 31 Αυγούστου στον Πύργο Ηλείας, με μοναδικό θέμα την πύρινη καταστροφή, τις επιπτώσεις και την «επόμενη μέρα».

Στην αναλυτική εισήγησή του, ο Περιφερειάρχης παρουσίασε το σύνολο των δράσεων της Περιφέρειας κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών και αμέσως μετά από αυτές, αλλά και την πλήρη στρατηγική της Περιφέρειας τόσο για τις βραχυπρόθεσμες δράσεις ενόψει της χειμερινής περιόδου όσο και τις μεσο-μακροπρόσθεσμες στρατηγικές που είναι αναγκαίες για την αναζωογόνηση της Ηλείας.

Ο κ. Φαρμάκης έκανε λόγο για «έναν Αύγουστο που μας πλήγωσε όλους», υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι αποτελεί μεγάλη ανακούφιση το γεγονός πως δεν υπήρξε καμία ανθρώπινη απώλεια, αλλά και ότι σε μεγάλο βαθμό διαφυλάχθηκαν οι οικισμοί, με αποτέλεσμα οι ζημιές σε σπίτια να είναι περιορισμένες. Εντούτοις, όπως είπε, το κόστος στα μοναδικά και παρθένα δάση της Ηλείας, όπως και στην τοπική οικονομία, είναι τεράστιο.

Η ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΛΑΙΛΑΠΑΣ

Παρουσιάζοντας τον απολογισμό των μεγάλων πυρκαγιών, όπως αποτυπώνεται μέχρι τώρα, ο Περιφερειάρχης επεσήμανε ότι οι φετινές πυρκαγιές στην Αχαΐα και κυρίως στην Ηλεία, αποτέφρωσαν πάνω από 130.000 στρέμματα με τα περισσότερα μάλιστα εξ αυτών – υπολογίζονται σε άνω των 70.000 – να αποτελούν ιδιωτικές περιουσίες και καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Σύμφωνα με μία πρώτη καταμέτρηση της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, οι πυρκαγιές έκαψαν περίπου 500.000 ελαιόδεντρα στην Ηλεία και άλλα 7.000 ελαιόδεντρα στην Αχαΐα, περί τα 500 στρέμματα με αμπελοειδή (350 στην Ηλεία και 150 στην Αχαΐα), πάνω από 50 στρέμματα με εσπεριδοειδή, 500 μελισσοσμήνη και πολλές άλλες καλλιέργειες νωπών λαχανικών και φρούτων. Σε ό,τι αφορά τις απώλειες σε ζωικό κεφάλαιο, εκτιμάται ότι στην Ηλεία έχουν καεί περισσότερα από 350 αιγοπρόβατα, ωστόσο πολύ πιο σημαντικό καθίσταται πλέον το ζήτημα της έλλειψης χορτολιβαδικών εκτάσεων (βοσκήσιμες γαίες) και ζωοτροφών, σε μία περιοχή όπου εκτρέφονται περί τα 55.000 αιγοπρόβατα και βοοειδή. Ακόμα, περίπου 72 κατοικίες χτυπήθηκαν από την πύρινη λαίλαπα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της τοπικής υπηρεσίας Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών (ΔΑΕΦΚ). Από αυτές 18 είναι ολοσχερώς κατεστραμμένες, εκ των οποίων οι 13 είναι στην Αρχαία Ολυμπία. Επίσης 20 από αυτές έχουν κριθεί με προβλήματα αλλά μπορούν μετά την επισκευή τους να κατοικηθούν. Από αυτές 9 είναι στην Αρχαία Ολυμπία και 3 στην πληγείσα περιοχή του Πύργου. Επίσης, 9 επαγγελματικοί χώροι έχουν υποστεί ζημίες. Από αυτούς ένας επαγγελματικός χώρος έχει ολοσχερώς καταστραφεί στον Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας και 4 ακόμα έχουν επισκευάσιμα προβλήματα. Οι υπόλοιποι μετά από επισκευές μπορούν να συνεχίσουν την δραστηριότητά τους. Καμία επιχείρηση (σε λειτουργία) δεν χτυπήθηκε στην Αιγιάλεια.  Τέλος, υπάρχουν 105 χώροι που χρησιμοποιούνται ως αποθήκες, στάβλοι και λοιπά κτίρια που επλήγησαν από την πυρκαγιά. Από αυτά 50 παρουσιάζουν ολοσχερή καταστροφή και χρειάζεται να ξαναφτιαχτούν από την αρχή, τα 43 είναι στον Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας, ένα στον Δήμο Πύργου και 6 στην Αιγιάλεια. Ακόμα 53 παρουσιάζουν επισκευάσιμα προβλήματα που μπορούν μετά την αποκατάστασή τους να επαναχρησιμοποιηθούν.

Η ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΑΜΕΣΩΣ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ

Αναφερόμενος στις ενέργειες της Περιφέρειας κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών, ο κ. Φαρμάκης αναφέρθηκε στην πλήρη κινητοποίηση του δυναμικού της και σε διάθεση κάθε μηχανήματος που ζητήθηκε από τις αρμόδιες πυροσβεστικές αρχές για καθαρισμούς, διανοίξεις δρόμων, δημιουργία αντιπυρικών ζωνών και άλλες παρεμβάσεις. Επίσης, καλύφθηκαν λειτουργικές δαπάνες ακόμα και για αντικατάσταση φθαρμένων – λόγω της μάχη με τη φωτιά – υλικών της πυροσβεστικής, καθώς και δαπάνες σίτισης και διαμονής των δυνάμεων ασφαλείας και των ενόπλων δυνάμεων στην περιοχή. Ακόμα, σε διαρκή λειτουργία βρίσκονταν τα τοπικά Συντονιστικά Όργανα ενώ στις περιπτώσεις που χρειάστηκε να υπάρξει οργανωμένη εκκένωση οικισμών υπό την επίβλεψη και αιγίδα της Δημοτικής Αρχής και με την άοκνη συμμετοχή του αρμόδιου Αντιπεριφερειάρχη της Π.Ε. Ηλείας επιτεύχθηκε και αυτός ο στόχος.

Αμέσως μετά τις πυρκαγιές, ο Περιφερειάρχης αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες που ανέλαβε η Περιφέρεια και στις επιστολές που ο ίδιος έστειλε σε υπουργούς προκειμένου να προωθηθούν με διαδικασίες fast track τα αναγκαία αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα, σημειώνοντας παράλληλα και το πολύ σημαντικό ζήτημα έργων στα ορεινά τμήματα ποταμών και χειμάρρων, η αρμοδιότητα του οποίου ανήκει στα Δασαρχεία και στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση. «Αν οι τεχνικές υπηρεσίες της ΠΔΕ καθαρίσουν τα ρέματα αρμοδιότητάς μας και το αντίστοιχο ορεινό τους τμήμα ή στα ορεινά δασικά συστήματα που επλήγησαν από τις φωτιές δεν αναληφθούν άμεσες αντιδιαβρωτικές ενέργειες, οι δικές μας προσπάθειες θα είναι μάταιες» υπογράμμισε χαρακτηριστικά, σημειώνοντας την ανάγκη σχετικών παρεμβάσεων από την κεντρική εξουσία. Σημειώνεται ότι ειδική μνεία έκανε ο κ. Φαρμάκης στην αντιπλημμυρική θωράκιση του ποταμού Αλφειού, ο οποίος και στο παρελθόν έχει δημιουργήσει σημαντικά πλημμυρικά και επικίνδυνα φαινόμενα. Όπως τόνισε, οι αρμόδιες τεχνικές υπηρεσίες της Περιφέρειας ήδη συνέταξαν τεχνική έκθεση για την ανάγκη έργων και από τις 23 Αυγούστου εστάλη αίτημα χρηματοδότησης της ΠΔΕ για να ξεκινήσουν προληπτικά έργα προϋπολογισμού 20 εκατ. ευρώ. «Αναμένουμε με αισιοδοξία την ικανοποίηση του σχετικού μας αιτήματος ώστε, σε εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου για την υλοποίηση έργων σε καθεστώς έκτακτων αναγκών, να προχωρήσουμε και πριν τις βροχοπτώσεις του διμήνου Οκτωβρίου Νοεμβρίου, στην εγκατάσταση του εργολάβου και στην ανάληψη πρωτοβουλιών ώστε να αντιμετωπιστεί – θωρακιστεί, στο μέτρο του δυνατού, η κρίσιμη περιοχή της Αρχαίας Ολυμπίας» ανέφερε ο κ. Φαρμάκης, προσθέτοντας επίσης ότι αυτοψίες έχουν γίνει και σε άλλα ποτάμια και χείμαρρους προκειμένου να εντοπιστούν σημεία που μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα και να υλοποιηθούν τα αναγκαία έργα. Η Περιφέρεια έχει ζητήσει επιπλέον χρηματοδότηση ύψους 1,6 εκατ. ευρώ για τα έργα που κρίνονται ως απολύτως αναγκαία, μετά τις πυρκαγιές. 

Ακόμα, αναφορικά με τις ζημιές στο οδικό επαρχιακό οδικό δίκτυο αλλά και σε προληπτικές εργασίες προφύλαξης των γεφυριών στις πυρόπληκτες περιοχές, προετοιμάζονται τεχνικά δελτία καθαρισμού πρανών από κορμούς και καμένα κλαδιά, άρσης προσχώσεων, αντικατάστασης φθαρμένων στηθαίων ασφαλείας, καμένων ενημερωτικών πινακίδων, αποκατάστασης ζημιάς σε ασφαλτοτάπητες κυρίως εξαιτίας του μεγάλου θερμικού φορτίου που αλλοίωσε την φυσική σύσταση της ασφάλτου. «Η ενέργεια αυτή θα ολοκληρωθεί μέσα στις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου και θα σταλεί με την κατεπείγουσα διαδικασία για ένταξη και χρηματοδότηση από την ΣΑΕΠ 801 του Εθνικού ΠΔΕ. Έως την έγκρισή τους, ανάγκες που ενδεχόμενα να ενσκήψουν, θα αντιμετωπισθούν άμεσα στα πλαίσια της πολιτικής προστασίας, βραχυπρόθεσμα από εγκατεστημένες και εκτελούμενες εργολαβίες σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο δημοσίων συμβάσεων και με ειδικές εντολές εκτέλεσης κατεπειγουσών εργασιών» είπε.

Σε ό,τι αφορά τον τομέα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, ο Περιφερειάρχης ανέφερε πως η αρμόδια Διεύθυνση της Περιφέρειας κατέγραψε τις ανάγκες σε ζωοτροφές και υποβλήθηκε πρόταση προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, ενώ εξίσου άμεσα ενεργοποιήθηκαν οι επιτροπές καταγραφής ζημιών σε επιχειρήσεις και εκμεταλλεύσεις.

ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Πέρα από τις βραχυπρόθεσμες δράσεις, ο κ. Φαρμάκης, υπογράμμισε την ανάγκη ενός νέου σχεδιασμού που θα «απαντήσει» πειστικά στις ανάγκες που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή αλλά και σε ένα μέλλον που θα είναι πολύ καλύτερο για όλους, με οικονομική και κοινωνική ανασυγκρότηση, αλλά και προστασία του περιβάλλοντος.

Ο Περιφερειάρχης τόνισε πως η Περιφέρεια συμφωνεί με το πόρισμα «Γκολντάμερ» για αναθεώρηση του Ν.4447/2016 ώστε στα ειδικά χωροταξικά σχέδια που αναφέρονται στην περιβαλλοντική υποβάθμιση και την προστασία από φυσικές καταστροφές για τις περιοχές μείξης δασών κατοικιών, να λαμβάνεται υπόψη η προστασία των υποδομών, η ασφάλεια του πληθυσμού και η ανθεκτικότητα του τοπίου των περιοχών αυτών στις πυρκαγιές δασών και υπαίθρου. Στο πλαίσιο αυτό, εξέφρασε την πεποίθηση ότι στα πλαίσια του νέου ΕΣΠΑ θα κατευθυνθούν πολύ σημαντικοί πόροι για την Πολιτική Προστασία και την «ανθεκτικότητα» σε φυσικές καταστροφές, που μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνει την αξιοποίηση της σύγηχρονης τεχνολογίας. «Θα αναζητήσουμε μέσω όλων των διαθέσιμων πηγών χρηματοδότησης για να υλοποιήσουμε εκτεταμένο πρόγραμμα με δράσεις πυρανίχνευσης / πυρόσβεσης σε οικισμούς με αυξημένο κίνδυνο, αυτόματα συστήματα καταγραφής και μετάδοσης δεδομένων φυσικών κινδύνων μη σχετιζόμενων με το κλίμα και κινδύνων που συνδέονται με ανθρώπινες δραστηριότητες, συστήματα καταγραφής και μετάδοσης μετεωρολογικών δεδομένων, εξοπλισμό αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών και προστασίας της ζωής των πολιτών, μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα (UAV – Drones) για εναέρια επιτήρηση, κ.ά.» τόνισε μεταξύ άλλων ο κ. Φαρμάκης. Επίσης, αναφορά έκανε στην αξιοποίηση του προγράμματος «Α. Τρίτσης» για την υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου συστήματος επιτήρησης,  έγκαιρης προειδοποίησης και μείωσης του κινδύνου από δασικές πυρκαγιές στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας.

Ακόμα, ιδιαίτερα στάθηκε ο Περιφερειάρχης στην πρωτοβουλία που έχει ήδη αναληφθεί για συνεργασία της Περιφέρειας και του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας με το σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» για τη διαμόρφωση μίας Χωρικής Επένδυσης στην περιοχή της Ολυμπίας. Ο κ. Φαρμάκης τόνισε πως η συγκεκριμένη Χωρική Επένδυση, για την οποία υπογράφτηκε μνημόνιο συνεργασίας τον περασμένο Μάρτιο, μπορεί πλέον να εμπλουτιστεί, ενισχυθεί και συνδεθεί με την δυνατότητα ριζικής ανασυγκρότησης της παραγωγικής βάσης του πληθυσμού της Αρχαίας Ολυμπίας και ευρύτερα της Ηλείας, αποτελώντας επί της ουσίας, ένα συνολικό σχέδιο ανασυγκρότησης της περιοχής. «Πεποίθησή μας είναι πως η Αρχαία Ολυμπία πρέπει να μπει κάτω από το πρίσμα μιας εθνικής προσπάθειας ανασυγκρότησης και αναζωογόνησης της υπαίθρου μετά τις επιπτώσεις των πυρκαγιών, απότοκο της δράσης των φαινομένων της κλιματικής αλλαγής.  Γι’ αυτό και πέρα από την περαιτέρω ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου και των εγκαταστάσεων της ΔΟΕ, πρέπει να υπάρξει ολοκληρωμένη παρέμβαση: α) για διάθεση πόρων για την υλοποίηση έργων υποδομής και β) στήριξη των πληγέντων και των επιχειρήσεων» υπογράμμισε.

Ο ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΩΝ

Παρουσιάζοντας συνοπτικά το σύνολο των αλλαγών που πρέπει να γίνουν και για τα οποία αρμόδια είναι η κεντρική εξουσία, ο κ. Φαρμάκης παρέθεσε δέκα αναγκαίες παρεμβάσεις. Μεταξύ αυτών, η επίσπευση δημιουργίας των Περιφερειακών Κέντρων Πολιτικής Προστασίας με απαραίτητη προϋπόθεση την ενίσχυσή τους με όλα τα απαραίτητα μέσα και το εξειδικευμένο προσωπικό, η ενίσχυση των Δασαρχείων με προσωπικό και η ευθύνη τους να περάσει στην Αυτοδιοίκηση, η διαμόρφωση νέων θεσμικών πλαισίων για τους δασικούς δρόμους και τις αντιπυρικές ζώνες, η πλήρης υπογειοποίηση του δικτύου ηλεκτροδότησης από τον ΑΔΜΗΕ, η ηλεκτρονική επιτήρηση των δασών, η εκπαίδευση και η αύξηση του αριθμού των εθελοντών, η έγκαιρη διάθεση πόρων στους ΟΤΑ για καθαρισμούς και άλλες ενέργειες πρόληψης, η υιοθέτηση fast track διαδικασιών για αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα και η θέσπιση ενός σταθερού και «αυτόματου» μηχανισμού αρωγής και ενίσχυσης πολιτών και επιχειρήσεων που να υπακούει στις ανάγκες και ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής. Κλείνοντας την εισήγησή του, ο κ. Φαρμάκης, τόνισε: «Η  μεγάλη μας προσπάθεια από την ώρα που έσβησαν οι φλόγες υπακούει σε ένα και μόνο όραμα: Να μετατρέψουμε την τραγωδία σε ευκαιρία. Στην Περιφέρεια σηκώσαμε τα μανίκια ψηλά και ο στόχος μας είναι να φτιάξουμε και πάλι τον τόπο μας, καλύτερο από πριν. Σε αυτή την προσπάθεια, πιστεύω πως συντασσόμαστε όλοι. Μπορούμε να διαψεύσουμε τη ρήση «η φύση μιλάει αλλά ο άνθρωπος δεν ακούει», μπορούμε να δώσουμε οξυγόνο στις επόμενες γενιές, μπορούμε να σηκώσουμε το βλέμμα ψηλά και να απαιτήσουμε – αλλά και να δουλέψουμε – ώστε ο τόπος μας γίνει αυτός που όλοι ονειρευόμαστε. Μπορούμε και θέλουμε…».