Τώρα, που κατέπαυσε ο θόρυβος του γενικού εορτασμού για 200 χρόνια από την εθνική μας παλιγγενεσία, ευκαιρία είναι να δούμε το όλο θέμα από μια διαφορετική σκοπιά, την οποία, πολλοί αγνοούν, άλλοι την προσπερνούν και για κάποιους –ενδεχομένως– να τους είναι εντελώς αδιάφορα. Ωστόσο, επιβάλλεται να τιμήσουμε εκείνους, που μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, επέλεξαν τον μοναχικό δρόμο της ιστορικής έρευνας και μέσα απο τον ακάματο μόχθο τους, κατέθεσαν σημαντικά έργα, τα οποία συνέβαλαν τα μέγιστα στην αναστύλωση της ιστορικής μνήμης του τόπου μας, όπως συνέβη με τα δύο τελευταία βιβλία «Χασαπαίοι» και «Μάχες στη Βόνιτσα» του γείτονά μας ιστορικού συγγραφέα Νίκου Θ. Μήτση, ο οποίος κατάγεται από το Αρχοντοχώρι του Ξηρομέρου, μιάς εκ των δύο επαρχιών της Ακαρνανίας (Βάλτου και Ξηρομέρου)· της Ακαρνανίας, η οποία ουδέποτε αφοπλίστηκε και τα άρματά της, ουδέποτε εσίγησαν..

Τα δύο αυτά έργα του, ήταν για μας ιδιαίτερα αποκαλυπτικά! Ο συγγραφέας, αφού συνέλεξε εκτεταμένο ιστορικό υλικό και το υπέβαλε σε εξαντλητική κριτική δοκιμασία προς αποκόμμιση των ιστορικών τεκμηρίων, κατόρθωσε να εισάξη τον αναγνώστη σε μια πλήρη και περιεκτική παρουσίαση η οποία έγινε αποδεκτή παρά των ειδικών και μή.

Εμείς ως Βάλτος, έχουμε ιδιαίτερο λόγο να αισθανόμαστε υπόχρεοι απέναντί του καθότι, πέραν της εμπεριστατωμένης εργασίας του, για τον Βαλτινό ήρωα της τελευταίας μάχης του ιερού αγώνα (Πέτρας) Γιαννάκη Στράτο, την οποία κατέθεσε στο Συνέδριο, που έγινε το 2021 στην Αμφιλοχία, στο βιβλίο του «Χασαπαίοι» παραθέτει πολύτιμα έγγραφα, που παραπέμπουν στην εκ Βάλτου καταγωγή του Στρατάρχη της Ρούμελης Γεωργίου Καραϊσκάκη, καθώς και των αδελφών Δροσίνη, που ανδραγάθησαν κατά την πολιορκία και την έξοδο του Μεσολογγίου.

Τον ευχαριστούμε προσωπικά, που στο έργο του «Μάχες στη Βόνιτσα» μνημονεύει σελίδες απο το έργο μας «Τα Εν Καρβασαρά απο της ενάρξεως του Ιερού Αγώνα εώς της απελευθερώσεώς του 1821-1829».

Τώρα, που άρχισαν να έρχονταιστο φώς, πλήθος νέων εγγράφων, απο τα Αρχεία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, πιστεύουμε, πως ο εξαίρετος συμπατριώτης μας Νίκος Μήτσης, με το πάθος που τον διακατέχει, σύντομα θα προσθέσει στην γενικότερη ιστορίατου τόπου μας και νέα του πονήματα.

Τον ευχαριστούμε και του ευχόμαστε υγεία και δύναμη.

Νικόλαος Χ. Τέλωνας
Αμφιλοχία