Ο προϊστάμενος της μονάδας διαχείρισης, μέλη της Ορνιθολογικής Εταιρείας, φύλακες, αλλά και κυνηγοί μιλούν στην «Καθημερινή» για τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας από τους πλουσιότερους υγρότοπους της Ευρώπης.

Οργή, αποτροπιασμό και θλίψη προκάλεσαν οι εικόνες των δύο νεκρών φλαμίνγκο στην Αλυκή Μεσολογγίου που έκαναν τον γύρο των social media πριν από λίγες ημέρες. Τις σοκαριστικές εικόνες έδωσε στη δημοσιότητα η Μονάδα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Μεσολογγίου και Προστατευόμενων Περιοχών Δυτικής Στερεάς Ελλάδας.

Το εν λόγω πάρκο αποτελεί έναν από τους πλουσιότερους υγρότοπους της Ευρώπης, τόσο σε αριθμό ειδών όσο και σε πληθυσμό. Το οικοσύστηµα, το οποίο καταλαμβάνει συνολική έκταση 616.000 στρεμμάτων, περιλαμβάνεται στο δίκτυο Natura 2000 ως Ζώνη Ειδικής Διατήρησης, αλλά και ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για τα πουλιά.

Η ανακοίνωση που εξέδωσε η μονάδα διαχείρισης του πάρκου ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως τα φλαμίνγκο εντοπίστηκαν νεκρά τη Δευτέρα 23 Ιανουαρίου. Το περιστατικό κατέγραψαν οι κ.κ. Λάμπρος Χαρέλος (πρώην εξωτερικός συνεργάτης εποπτείας – φύλαξης της Μονάδας Διαχείρισης) και Κωνσταντίνος Ξηρός (Φύλακας Αττικού Ζωολογικού Πάρκου), κατά την επίσκεψή τους για παρατήρηση και φωτογράφιση ειδών ορνιθοπανίδας.

Συχνά τα περιστατικά τραυματισμού, αλλά και λαθροθηρίας

Ο Λ. Χαρέλος, ένας από τους δύο άνδρες που ανέφεραν στο Δασαρχείο του Μεσολογγίου το περιστατικό, λέει στην «Κ» πως το ένα φλαμίνγκο ήταν ακόμα ζεστό όταν το εντόπισαν. «Πριν από πέντε λεπτά είχαμε ακούσει τουφεκιές και γι’ αυτό τρέξαμε όσο πιο γρήγορα μπορούσαμε στο σημείο. Βρήκαμε φυσίγγια γύρω από τα πουλιά. Πιστεύουμε ότι πυροβολήθηκαν από κοντινή απόσταση, από τον δρόμο», τονίζει.

Τα περιστατικά με νεκρά, αλλά και σοβαρά τραυματισμένα πουλιά, είναι πλέον συχνά, σημειώνει στην «Κ» ο τοπικός συνεργάτης της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, Νίκος Νουλάς. Οπως εξηγεί, «σε διάστημα έξι μηνών έχω μαζέψει 15 νεκρά πουλιά, θαλασσοπούλια, αλλά και αρπαχτικά. Τα οκτώ λόγω λαθροθηρίας και τα υπόλοιπα από πρόσκρουση σε ηλεκτροφόρα καλώδια».

Η Ρούλα Τρίγγου, Συντονίστρια Ενημέρωσης της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας αναφέρει, με τη σειρά της, στην «Κ» πως αργυροπελεκάνοι και φοινικόπετρα (η επιστημονική ονομασία των φλαμίνγκο) βρίσκονται υπό διαρκή απειλή. «Στην πραγματικότητα, η απειλή είναι διπλή. Η μία είναι η έντονη λαθροθηρία και η άλλη τα εναέρια καλώδια του ρεύματος, ειδικά στη λιμνοθάλασσα της Κλεισόβας. Πάνω σε αυτά τα καλώδια προσκρούουν πολλά πουλιά κατά τη διάρκεια της νύχτας. Τις περισσότερες φορές σκοτώνονται ακαριαία. Πριν από λίγο καιρό, τρεις αργυροπελεκάνοι έχασαν επίσης τη ζωή τους με αυτόν τον τρόπο».

Οσο για τα φλαμίνγκο, αυτά, σύμφωνα με τη Ρ. Τρίγκου, τουφεκίζονται απλώς και μόνο ως στόχοι, στο πλαίσιο δοκιμών… καλής σκοποβολής. Δεν συμβαίνει βέβαια το ίδιο και με τις αγριόπαπιες του πάρκου, οι οποίες θεωρούνται εκλεκτό έδεσμα.

Σχεδόν ανύπαρκτη η φύλαξη στο αχανές Πάρκο

Και πώς γίνεται η παρακολούθηση της λαθροθηρίας; Βασικός υπεύθυνος της φύλαξης του πάρκου είναι ο ΟΦΥΠΕΚΑ μαζί με το δασαρχείο και συνεπικουρικά η Θηροφυλακή Μεσολογγίου.

Ο Γιώργος Καρπούζης, αντιπρόεδρος του Κυνηγετικού Συλλόγου Μεσολογγίου, επιμένει πως τα δύο φλαμίνγκο δεν έχασαν τη ζωή τους από παράνομο κυνήγι, αλλά από πρόσκρουση σε κολόνα μέσα στον χώρο που ενοικιάζει η επιχείρηση συλλογής αλατιού, η οποία λειτουργεί εντός του πάρκου.

Ομως, ο Γιάννης Σελιμάς, προϊστάμενος της Μονάδας Διαχείρισης, είναι ξεκάθαρος, μιλώντας στην «Κ»: «Δεν υπάρχει αμφιβολία πως τα πουλιά έχασαν τη ζωή τους από πυροβολισμό. Τους παράνομους κυνηγούς είχαν προλάβει να δουν οι δύο φύλακες που εργάζονται στη μονάδα, αλλά δεν πρόλαβαν να τους σταματήσουν. Το πρόβλημα της λαθροθηρίας είναι έντονο. Πριν από λίγες ημέρες, στην περιοχή της Θολής, στις εκβολές του Αχελώου, κυνηγοί με πλωτά μέσα εισήλθαν παράνομα στο ποτάμι. Στόχος τους, να σκοτώσουν υδρόβια πουλιά. Μέχρι να φτάσουμε στο σημείο, είχαν καταφέρει να διαφύγουν».

Σε ένα πράγμα πάντως συμφωνούν όλοι όσοι μίλησαν στην «Κ»: η φύλαξη γι’ αυτόν τον αχανή χώρο είναι σχεδόν ανύπαρκτη και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αντιμετωπίσει τα προβλήματα λαθροθηρίας.

Ο Γ. Σελιμάς αναφέρει πως οι φύλακες που διαθέτει η μονάδα για όλη αυτή την έκταση είναι μόλις τρεις, δύο συμβασιούχοι και ένας εξωτερικός συνεργάτης, του οποίου η σύμβαση ανανεώνεται κάθε έξι μήνες. Τη δεδομένη χρονική στιγμή, εξωτερικός συνεργάτης (μέχρι πρότινος ήταν ο Λ. Χαρέλος, που εντόπισε τα νεκρά φλαμίνγκο), δεν υπάρχει. Στη φύλαξη συνδράμει και το Δασαρχείο Μεσολογγίου. Οπως όμως σημειώνουν τόσο ο Γ. Σελιμάς όσο και ο Γ. Καρπούζης, το υποστελεχωμένο δασαρχείο ασχολείται ακόμα με τις υλοτομίες, τις αποψιλώσεις, τις πυρκαγιές, τις καταπατήσεις κ.ο.κ.

Επιπρόσθετα, μόνο οι υπάλληλοι του δασαρχείου, αλλά και της Θηροφυλακής (η οποία απασχολεί έναν υπάλληλο και ενίοτε και έναν εποχιακό), μπορούν να συλλάβουν, να καταδιώξουν και να ανακρίνουν έναν παράνομο κυνηγό. Ο Λ. Χαρέλος, που έχει εμπειρία στη φύλαξη αυτής της τεράστιας έκτασης, τονίζει πως το δασαρχείο «είναι άφαντο», ενώ και οι περιπολίες μέσα στην καρδιά του πάρκου είναι μηδαμινές.

Ο Γ. Σελιμάς παραδέχεται πως αυτή είναι η μεγάλη, ανοιχτή πληγή του πάρκου. Όπως το θέτει: «Μας προβληματίζει η ελλιπής φύλαξη. Η μονάδα χρειάζεται ενίσχυση σε αυτό το κομμάτι».

Κυνήγι μέσα σε προστατευόμενη περιοχή

Και μπορεί στο σημείο όπου βρέθηκαν τα δύο νεκρά φλαμίνγκο να απαγορεύεται το κυνήγι, δεν ισχύει όμως το ίδιο σε όλο το πάρκο. Ο Κώστας Παπακωνσταντίνου, μέλος του Δ.Σ. της Ορνιθολογικής Εταιρείας, σημειώνει πως το γεγονός ότι το κυνήγι επιτρέπεται σε πολλές διάσπαρτες εκτάσεις μέσα στο πάρκο επιδεινώνει το πρόβλημα μιας και τελικά πολλοί κυνηγοί κινούνται με μαζικό τρόπο εντός μιας προστατευόμενης περιοχής.

Ο ίδιος, παρατηρεί στενά, εδώ και χρόνια, την περιοχή. Όπως σημειώνει, «ειδικά στο Παρατηρητήριο των Πουλιών στην ανατολική Κλείσοβα υπάρχει μια εικόνα που όμοιά της δεν πρέπει να υπάρχει αλλού στον κόσμο. Δίπλα από όσους κάνουν παρατήρηση πουλιών, δίπλα από μαθητές που έχουν έρθει για ξενάγηση, αλλά και από τουρίστες, περνούν οι κυνηγοί ανενόχλητοι για να μεταβούν υποτίθεται στα σημεία όπου επιτρέπεται το κυνήγι.

Την ίδια ώρα που μαθητές ξεναγούνται στον χώρο, ακούν διαρκώς γύρω τους τουφεκιές. Από τη στιγμή που οι κυνηγοί μπαίνουν μέσα στο πάρκο, η κατάσταση δεν “μαζεύεται”. Και αυτό συμβαίνει γιατί στο Μεσολόγγι είναι όλοι κυνηγοί, ανεξαρτήτως μόρφωσης, τάξης και κομματικής προέλευσης. Πρώτα γίνεσαι κυνηγός και μετά οτιδήποτε άλλο. Υπάρχει ανοχή με χαρακτηριστικά ομερτά, απέναντι στο κυνήγι».

Ο Γ. Σελιμάς τονίζει πως βασικός λόγος που επιτρέπεται το κυνήγι σε περιοχές μέσα στο πάρκο είναι επειδή μια καθολική απαγόρευση σε έναν τόπο με τόσο βαθιά κυνηγετική κουλτούρα θα έφερνε τα αντίθετα αποτελέσματα.

Οσο για το πώς ξεχωρίζουν τις προστατευόμενες περιοχές όταν κινούνται στον χώρο οι κυνηγοί, οι οποίοι τα Σαββατοκύριακα φτάνουν, σύμφωνα με τον Γ. Καρπούζη, ακόμα και τα 150 άτομα σε σημεία, ο ίδιος λέει πως οι περισσότεροι κυνηγοί κατεβάζουν στα smartphones τους το barcode που δίνει κάθε χρόνο η Κυνηγετική Ομοσπονδία για το πού επιτρέπεται να κινούνται και πού όχι.