Κάθε χρόνο, η εποχική γρίπη, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) οδηγεί σε σοβαρές λοιμώξεις έως και 5.000.000 ανθρώπων, με 500.000 θανάτους που συνδέονται με το αναπνευστικό σε όλο τον κόσμο.

Όπως σημειώνεται στο Dnews, σύμφωνα με τους επιστήμονες ο εμβολιασμός είναι η καλύτερη άμυνα έναντι της γρίπης προκειμένου να προληφθεί η εξάπλωση της νόσου. Φέτος, όμως που συνεχίζουμε να βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα διπλό φορτίο λόγω της εποχικής γρίπης και της Covid-19., οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η παράλληλη κυκλοφορία των ιών της γρίπης κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 τους φθινοπωρινούς και τους χειμερινούς μήνες, θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις για τους ευάλωτους πληθυσμούς και να θέσει ένα επιπλέον φορτίο στο σύστημα Υγείας το οποίο είναι ήδη επιβαρυμένο λόγω της Covid-19. Όμως στην Ελλάδα σύμφωνα με μελέτη του ΕΚΠΑ, μόνο 4 στους 10 από τις ευπαθείς ομάδες δηλώνουν πρόθυμοι να εμβολιαστούν κατα της γρίπης.

Η μελέτη του ΕΚΠΑ

Το Τμήμα Νοσηλευτικής του ΕΚΠΑ πραγματοποίησε μια μελέτη για να διερευνήσει τους παράγοντες που επηρεάζουν την πρόθεση των ευπαθών ομάδων να εμβολιαστούν κατά της εποχικής γρίπης. Η εποχική γρίπη προκαλεί αρκετά προβλήματα στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και στους πάσχοντες από χρόνια νοσήματα, όπως π.χ. νοσήματα του καρδιαγγειακού και αναπνευστικού συστήματος, μεταβολικά νοσήματα, αιματολογικά νοσήματα κ.ά. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι επιπλοκές της γρίπης στις ευπαθείς ομάδες είναι τρεις φορές συχνότερες σε σχέση με τους υγιείς.

Πρόκειται για την πρώτη ερευνητική προσπάθεια διεθνώς στο συγκεκριμένο ερευνητικό ερώτημα και η μελέτη έχει δημοσιευτεί στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό “Vaccines”. Το πλήρες κείμενο της μελέτης είναι ελεύθερα προσβάσιμο . Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από τον Επίκουρο Καθηγητή Πέτρο Γαλάνη, την υποψήφια Διδάκτορα Αγλαΐα Κατσιρούμπα (νοσηλεύτρια ΠΕ, MSc), τις Καθηγήτριες Δάφνη Καϊτελίδου και Παναγιώτα Σουρτζή, την Επίκουρη Καθηγήτρια Όλγα Σίσκου και τη Διδάκτορα Ολυμπία Κωνσταντακοπούλου.

Το δείγμα της μελέτης

Το δείγμα της μελέτης περιλάμβανε 254 άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών ή/και πάσχοντες από κάποιο χρόνιο νόσημα. Τα χρόνια νοσήματα που συμπεριλήφθηκαν στην μελέτη ήταν τα εξής: άσθμα, διαβήτης, καρδιαγγειακό νόσημα, εγκεφαλικό επεισόδιο, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, νοσήματα του ήπατος, νευρολογικά νοσήματα, ασθενείς με HIV και ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα. Όλοι οι συμμετέχοντες είχαν εμβολιαστεί πλήρως με το αρχικό σχήμα εμβολιασμού κατά της COVID-19. Τα δεδομένα της μελέτης συλλέχθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2022, ενώ στις 3 Οκτωβρίου είχε ανακοινωθεί η δυνατότητα δωρεάν λήψης του εμβολίου κατά της γρίπης.

Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων ήταν 44,9 έτη και το 78,7% ήταν γυναίκες. Το 64,6% των συμμετεχόντων είχαν προσβληθεί από τον κορωνοϊό κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Το 89,8% των συμμετεχόντων είχαν ήδη λάβει και μια αναμνηστική δόση κατά της COVID-19.

Η μελέτη ανέδειξε την χαμηλή πρόθεση των ατόμων που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες να εμβολιαστούν κατά της εποχικής γρίπης τον χειμώνα του 2022. Αναλυτικότερα, το 39,4% δήλωσαν πρόθυμοι να εμβολιαστούν, ενώ το 26,8% δήλωσαν αβέβαιοι και το 33,9% δήλωσαν απρόθυμοι.

Η κόπωση των συμμετεχόντων εξαιτίας της πανδημίας κυμαίνονταν σε μέτρια επίπεδα, όπως επίσης και το άγχος και η κατάθλιψη που βιώνουν. Επιπλέον, η κοινωνική υποστήριξη των συμμετεχόντων βρίσκονταν σε υψηλά επίπεδα, ενώ η ψυχική τους ανθεκτικότητα κυμαίνονταν σε μέτρια επίπεδα.

Οι πιο πρόθυμοι

Στην μελέτη αυτή, βρέθηκε ότι τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και όσοι είχαν μεγαλύτερη οικογενειακή υποστήριξη ήταν και περισσότερο πρόθυμα να εμβολιαστούν κατά της γρίπης τον χειμώνα του 2022. Επιπλέον, μεγαλύτερη πρόθεση εμβολιασμού εκδηλώθηκε και από τους συμμετέχοντες που είχαν λάβει μια αναμνηστική εμβολιαστική δόση κατά της COVID-19. Στον αντίποδα, η πρόθεση εμβολιασμού κατά της γρίπης ήταν μειωμένη σε όσους είχαν εμφανίσει περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες έπειτα από τον εμβολιασμό κατά της COVID-19 και σε όσους είχαν υποστεί μεγαλύτερη κόπωση εξαιτίας της εφαρμογής των μέτρων προστασίας κατά του κορονοϊού.

Η πρόθεση των ευπαθών ομάδων να εμβολιαστούν κατά της γρίπης είναι χαμηλή. Στην μελέτη, το 39,4% των συμμετεχόντων δήλωσαν πρόθυμοι να εμβολιαστούν, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας στοχεύει στον εμβολιασμό τουλάχιστον του 75% των ηλικιωμένων. Η εύρεση των παραγόντων που επηρεάζουν την απόφαση των ευπαθών ομάδων να εμβολιαστούν κατά της γρίπης είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς θα δώσει τη δυνατότητα να διαμορφωθούν οι κατάλληλες προσεγγίσεις για θετικότερη στάση απέναντι στον εμβολιασμό. Μάλιστα, έπειτα από δυο χειμωνιάτικες περιόδους με περιορισμένη μεταδοτικότητα του ιού της γρίπης εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων κατά της πανδημίας, ο φετινός χειμώνας αναμένεται δυσκολότερος ως προς τη γρίπη. Το γεγονός αυτό καθιστά ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη για εμβολιασμό των ευπαθών ομάδων στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, έτσι ώστε να αποφευχθούν οι αρνητικές συνέπειες της γρίπης.

Απαιτείται η διαμόρφωση και η υιοθέτηση κατάλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων με στόχο την καλύτερη ενημέρωση για τα εμβόλια, την αύξηση της εμπιστοσύνης στις δημόσιες αρχές και τους επιστήμονες υγείας και την αποτελεσματική διαχείριση των ψευδών ειδήσεων και των θεωριών συνομωσίας.

Οι ευπαθείς ομάδες

Η προτεραιοποίηση των ατόμων τα οποία χρειάζονται περισσότερο το αντιγριπικό εμβόλιο παραμένει υψίστης σημασίας. Γενικώς, οι ομάδες οι οποίες διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης σοβαρής λοίμωξης και επομένως πρέπει να εμβολιαστούν, είναι τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, τα άτομα με χρόνιες ιατρικές παθήσεις, οι έγκυες, τα παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών και τα άτομα υπό ανοσοκαταστολή.

• Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω 

και Ενήλικες που κατά δήλωσή τους πληρούν έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:

• Χρόνια νοσήματα αναπνευστικού, όπως άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.
• Χρόνια καρδιακά νοσήματα
• Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη)
• Μεταμόσχευση οργάνων και μεταμόσχευση μυελού των οστών
• Δρεπανοκυτταρική αναιμία (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
• Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
• Χρόνια νεφροπάθεια
• Χρόνιες παθήσεις ήπατος
• Νευρολογικά-νευρομυϊκά νοσήματα
• Σύνδρομο Down
• Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωΐδες και θηλάζουσες.
• Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία (Δείκτη Μάζας Σώματος >40Kg/m2)
• Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν ή διαβιούν με άτομα με υποκείμενο νόσημα, που αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών της γρίπης.
• Κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές (σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων κλπ.), νεοσύλλεκτοι, ιδρύματα χρονίως πασχόντων και μονάδες φιλοξενίας ηλικιωμένων, καταστήματα κράτησης κ.α.
• Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, λοιποί εργαζόμενοι, φοιτητές επαγγελμάτων υγείας σε κλινική άσκηση) και σε κέντρα διαμονής προσφύγων-μεταναστών.
• Άστεγοι.
• Κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πτηνά ή χοίρους.

Εμβολιασμός και στα Φαρμακεία

Από τις 19 Δεκεμβρίου, ο αντιγριπικός εμβολιασμός στα φαρμακεία, χωρίς να είναι απαραίτητη η προσκόμιση ιατρικής συνταγής, για κάποιες κατηγορίες του πληθυσμού.

Το αντιγριπικό παρέχεται δωρεάν και αποζημιώνεται από τον ΕΟΠΥΥ και τα άλλα ασφαλιστικά ταμεία.