Τις τελευταίες 20 μέρες υπάρχει ραγδαία αύξηση κρουσμάτων γαστρεντερίτιδας στην Ελλάδα, καθώς όπως δείχνουν τα πρώτα στοιχεία μετά τις ΗΠΑ και τη Βρετανία, η γαστρεντερίτιδα έφτασε και στη χώρα μας όχι με τη μορφή “επιδημίας” όπως στις χώρες του εξωτερικού, αλλά, προς το παρόν, ως “έξαρση” στα παιδιά.

Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα της Γιάννας Σουλάκη στην iatropedia, στην Ελλάδα η γαστρεντερίτιδα παρατηρείται κυρίως στα μικρά παιδιά, ηλικίας από 4 έως 8 ετών και εκδηλώνεται κυρίως με εμετούς και λιγότερο με διάρροιες.

“Έχουμε σποραδικά, αυξημένα κρούσματα γαστρεντερίτιδας εδώ και 15 – 20 μέρες”, αναφέρει o πρόεδρος της Ομοσπονδίας των Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων, Κωνσταντίνος Νταλούκας.

Και συνεχίζει: “Μπορούμε να πούμε ότι “ξαναγύρισε η γαστρεντερίτιδα” γιατί σίγουρα έχει να κάνει με την απομάκρυνση των παιδιών από τους ιούς που προκαλούν γαστρεντερίτιδες, εξαιτίας των μέτρων που επικρατούσαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Πλέον κάθε λοίμωξη που “περνάει απέξω, χτυπάει την πόρτα και μπαίνει”, τονίζει ο γιατρός.

Έξαρση γαστρεντερίτιδας στα “απόνερα” της κακοκαιρίας Μπάρμπαρα

Σύμφωνα με τους επιδημιολόγους, εκτός από το βασικό πρόβλημα της “αποστείρωσής” μας από τους κοινούς ιούς εξαιτίας της πανδημίας Covid-19, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε στην Ελλάδα και η έλευση της κακοκαιρίας «Μπάρμπαρα», η οποία αύξησε τα επίπεδα της υγρασίας και μείωσε τις θερμοκρασίες του περιβάλλοντος.

«Ο βασικός ιός που προκαλεί τη γαστρεντερίτιδα, δηλαδή ο νοροϊός, μεταδίδεται πιο εύκολα όταν έχουμε αυξημένη υγρασία και χαμηλές θερμοκρασίες», ανέφερε ο Γκίκας Μαγιορκίνης, καθηγητής στο τμήμα Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ.

«Κι αυτό – όπως λέει – διότι ο ιός που μεταδίδεται με τα σταγονίδια, δεν μπορεί να παραμείνει ζωντανός στο περιβάλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα αν δεν υπάρχει υγρασία».

Στις ΗΠΑ και στη Βρετανία οι καιρικές συνθήκες ήταν, επίσης, αυτές που ευνόησαν την ανάπτυξη αυτών των ιών. Συγκεκριμένα, αποδείχθηκε πως η συντριπτική πλειοψηφία των κρουσμάτων προήλθε από τον νοροϊό.

Ο νοροϊός έχει βρει περισσότερο ευάλωτα τα μικρά παιδιά, λέει ο Παιδίατρος κ. Νταλούκας:

“Κυρίως τις μικρές ηλικίες πιάνει, δηλαδή τα παιδάκια γύρω στα 4, 5, έως 8 ετών το πολύ. Κυρίως εκδηλώνεται με εμετούς. Ευτυχώς όμως δεν κρατάνε πολύ τα συμπτώματα. Μόνο κάποιες ώρες και μετά -αν προσέξει ο γονιός το παιδί και κάνει αυτά που πρέπει- φεύγουν οι εμετοί. Δεν κάνει πυρετό, σπάνια και διάρροιες. Είναι ελάχιστα τα περιστατικά με διάρροια που έχουν εμφανιστεί”, σημειώνει.

Τι κάνει ο γονέας στους επίμονους εμετούς

Η σωστή διαχείριση του προβλήματος των εμετών και κυρίως κατά το πρώτο 24ωρο είναι το πιο κρίσιμο σημείο για την εξέλιξη των συμπτωμάτων.

Υπάρχει ένα “μυστικό”, λέει ο γιατρός:

“Το μυστικό σε όλους τους εμετούς – ανεξαρτήτως αιτιολογίας – είναι να μην πάρει ο ασθενής για δύο ώρες από το στόμα, ούτε νερό. Ώστε να αφήσει το στομάχι να ηρεμήσει. Κι από κει και μετά, ο γονέας θα πράξει ανάλογα με τον αριθμό των εμετών που κάνει το παιδί. Αν για παράδειγμα, είναι πολλοί εμετοί, δηλαδή πάνω από 10 στο 24ωρο, θα πρέπει να μιλήσει με τον παιδίατρο του και ίσως πρέπει να πάει το παιδί του σε ένα Κέντρο Υγείας ή σε ένα ιατρείο, ώστε να εκτιμηθεί ο βαθμός των υγρών που έχει απωλέσει, δηλαδή ο βαθμός της αφυδάτωσης που μπορεί να υπάρχει”.

Ο κ. Νταλούκας σημειώνει ότι ο γονέας θα πρέπει να κάνει το εξής: Μετά τον εμετό και για δύο ώρες να μην χορηγήσει καμία τροφή και κανένα υγρό (ούτε νερό) στο παιδί.

Από τις δύο ώρες και μετά να αρχίσει σταδιακά να του χορηγεί νερό, με ένα κουταλάκι του γλυκού:

“Αρχίζω σιγά σιγά και του δίνω με το κουταλάκι κάθε 5 λεπτά νεράκι. Τις πιο πολλές φορές αυτό έχει θετικό αποτέλεσμα και τελειώνει το πρόβλημα. Δυστυχώς, όμως, αυτό οι γονείς δεν το ξέρουν, αγχώνονται και νομίζουν ότι πρέπει να δώσουν υγρά στο παιδί για να μην αφυδατωθεί”, τονίζει ο γιατρός.

Ακόμη μεγαλύτερο λάθος είναι η χορήγηση φρυγανιάς, για να απορροφήσει τα υγρά.

“Ενώ όλοι νομίζουν ότι αυτό είναι σωστό, δεν είναι. Οι φρυγανιές έχουν στερεό υπόλειμμα, ερεθίζουν περισσότερο το στομάχι και κάνει πάλι εμετό το παιδί. Και γίνεται ένας φαύλος κύκλος, κι από κει και μετά δεν μπορούμε να κρατήσουμε το παιδί στο σπίτι, πρέπει να το πάμε στο νοσοκομείο”, σημειώνει ο γιατρός κ. Νταλούκας.

Τα συμπτώματα της αφυδάτωσης

Με περισσότερους από 10 εμετούς μέσα σε ένα 24ωρο το παιδί κινδυνεύει από αφυδάτωση. Μια πραγματικά ανησυχητική κατάσταση, η οποία σε βαριά μορφή, μπορεί να βάλει το παιδί σε σοβαρό κίνδυνο.

Ο γιατρός εξηγεί: “Αν μιλάμε για πολύ βαριά αφυδάτωση μπορεί να υπάρχουν και συμπτώματα από το κεντρικό νευρικό σύστημα, όπως λήθαργος, βυθιότητα του παιδιού, να κοιμάται να μην μπορεί να ξυπνήσει ή να μην έχει καθόλου καλή διάθεση”, λέει.

Τα συνήθη συμπτώματα της απλής αφυδάτωσης, κατά την οποία το παιδί έχει χάσει λίγα υγρά, συνήθως είναι:

• δίψα
• στεγνή γλώσσα
• σκούρα ούρα (γιατί προσπαθεί ο οργανισμός να συγκρατήσει τα υγρά)
• δέρμα που δεν επανέρχεται γρήγορα από “πτυχή” σε φυσιολογικό

Ο κ. Νταλούκας εξηγεί πως όσο μικρότερο είναι το παιδί, τόσο ο αριθμός των εμετών γίνεται πιο ανησυχητικός για την πιθανότητα αφυδάτωσης.

“Αν έχουμε ένα βρεφάκι ενός έτους ή δύο ετών και ακόμη πιο μικρό, οι πολλοί εμετοί μπορεί να προκαλέσουν πολύ σοβαρό πρόβλημα. Οπότε όσο μικρότερο είναι το παιδί, τόσο περισσότερο πρέπει να υπάρχει άγχος, ανησυχία και άμεση επικοινωνία με τον παιδίατρο”.

Στις ελαφριές περιπτώσεις αφυδάτωσης, τα συμπτώματα εξαρτώνται και πάλι από την ηλικία, λέει ο Παιδίατρος:

“Στεγνώνει το στόμα, το παιδί δεν έχει ούρα, έχει μεγάλη δίψα, το δέρμα εάν προσπαθήσεις να προκαλέσεις πτυχή και δεν επανέρχεται πάλι στο φυσιολογικό, μένει σε πτυχή και στεγνό το δέρμα. Και βέβαια, αν είναι πολύ μωρό μπορεί και η πηγή του πάνω στο κεφάλι να εισέχει. Αυτά είναι όμως εξεσημασμένα συμπτώματα, σε περίπτωση που έχουμε μια μεγάλη και σοβαρή αφυδάτωση», επισημαίνει ο γιατρός.

Πότε χορηγούμε ηλεκτρολύτες

Οι ηλεκτρολύτες στον ανθρώπινο οργανισμό χάνονται με τους εμετούς, αλλά αν το παιδί κάνει έναν εμετό μόνο, δεν χρειάζεται να πάρει συμπληρώματα διατροφής με ηλεκτρολύτες.

“Αν αντιδράσει καλά το παιδί στο πρώτο 24ωρο και δέχεται το νερό αυτό φτάνει. Αν όμως έχουμε 4 με 5 εμετούς, τότε καλό είναι ο γονιός να προμηθευτεί ηλεκτρολύτες από το φαρμακείο και να φτιάξει με νερό ένα ηλεκτρολυτικό διάλυμα και να το δώσει στο παιδί αντί για νερό, κάθε 5 λεπτά με το κουταλάκι”, λέει ο κ. Κωνσταντίνος Νταλούκας.

Η διατροφή στη γαστρεντερίτιδα

Στην πρώτη οξεία φάση της γαστρεντερίτιδας, δηλαδή την πρώτη μέρα και ανάλογα με το πόσο σοβαρό είναι το περιστατικό, (αν έχει κάνει πολλούς εμετούς) είναι προτιμότερο λέει ο γιατρός, να μην δώσουμε στο παιδί να φάει κάτι.

“Στο πρώτο 24ωρο να του χορηγήσουμε μόνο υγρά και σταδιακά δύο ώρες μετά τον εμετό, καθώς η προσπάθεια είναι να ενυδατώσουμε το παιδί. Από κει και πέρα αν το παιδί σταματήσει τους εμετούς δεν πρέπει να του φορτώσουμε πολύ το στομάχι. Πρέπει να δώσουμε μικρά και ελαφριά γεύματα και συχνά. Δηλαδή ελαφριά τροφή, όπως είναι οι σουπίτσες με ρυζάκι, κοτοπουλάκι, με φιδέ, ψαράκι. Το μοσχαράκι είναι λίγο πιο βαρύ και το αποφεύγουμε”, συμβουλεύει ο γιατρός.

Οι τροφές που αποκλείονται είναι, όλα τα φρούτα και τα λαχανικά.

“Μπορεί να φουσκώσουμε πολύ το στομάχι και να δημιουργήσουμε ερεθισμούς και να προκαλέσουμε εμετούς. Συνοψίζοντας, το πρώτο 24ωρο μόνο υγρά, το δεύτερο ελαφρά διατροφή και σκοπός είναι, μετά το τρίτο 24ωρο αν έχουν σταματήσει τα συμπτώματα γρήγορα να επανέλθουμε στην κανονική διατροφή του παιδιού. Δεν είναι σωστό να παραμείνει το παιδί σε δίαιτα και να του στερήσουμε τις τροφές. Προσπαθούμε να το βάλουμε στην κανονική διατροφή”, καταλήγει ο γιατρός.