Του Χρήστου Κοσίνα, υπ. περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας με την Αριστερή Παρέμβαση – Αντικαπιταλιστική Κίνηση στη Δυτική Ελλάδα.

(Το κείμενο αυτό γράφτηκε μερικά 24ωρα πριν την κακοκαιρία Elias)

Οι πρόσφατες καταστροφικές πλημμύρες στην Θεσσαλία, ανέδειξαν την πλήρη ανυπαρξία ενός ολοκληρωμένου σχεδίου αντιπλημμυρικών έργων.

Εύλογα προκύπτει το ερώτημα: πόσο θωρακισμένη είναι η Δυτική Ελλάδα από κινδύνους πλημμυρικών φαινομένων;

Κατά τη γνώμη μας η ανυπαρξία πολιτικών για προστασία των δασών, αντιπλημμυρικά έργα, για υπηρεσίες και υποδομές πολιτικής προστασίας συνθέτουν το δολοφονικό μίγμα της πολιτικής της Ε.Ε., των κυβερνήσεων, και του τοπικού κράτους, ενός οικονομικού και πολιτικού συστήματος που δημιουργεί επαναλαμβανόμενες τραγωδίες.

Οι υπάρχουσες υποδομές που σχετίζονται με την αντιπλημμυρική θωράκιση είναι είτε ανεπαρκείς είτε έχουν να συντηρηθούν δεκαετίες. Πέρα από τα αντιπλημμυρικά έργα, το οδικό δίκτυο καθώς και άλλες κρίσιμες υποδομές έχουν παραμεληθεί συστηματικά εξαιτίας της πάγιας υποχρηματοδότησης που επέβαλαν οι μνημονιακές πολιτικές και υλοποίησαν όλες οι περιφερειακές διοικήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κατάρρευση της γέφυρας στον Εύηνο εξαιτίας των πλημμυρών του 2021.

Σε αυτά έρχεται να προστεθεί η κλιματική κρίση, αποτέλεσμα του φαινόμενου του θερμοκηπίου από τις εκπομπές ρύπων, εκδηλώνεται, όπως έχει προβλεφθεί ανάμεσα στα άλλα, και με αύξηση και ένταση των τροπικού τύπου καταρρακτωδών βροχών και στην περιοχή μας. Βιώνουμε μια από τις συνέπειες της αύξησης της θερμοκρασίας με την μεγαλύτερη εξάτμιση των θαλασσίων υδάτων. Οι προειδοποιήσεις για την ανάγκη περιορισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου δεν εισακούονται και συνεχίζεται η αχαλίνωτη και ανεξέλεγκτη κεφαλαιοκρατική παραγωγή και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Η «πράσινη» πολιτική της ΕΕ και της περιφέρειας την ίδια στιγμή που περιγράφει την ανάγκη μετάβασης σε ένα ενεργειακό μοντέλο με λιγότερους ρύπους, προωθεί τις εξορύξεις υδρογονανθράκων στον Ιόνιο και τον Πατραϊκό.

Όπως στη Θεσσαλία έτσι και στη Δυτική Ελλάδα έχουν προβλεφθεί σοβαρές συνέπειες από κινδύνους πλημμύρας. Με βάση τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνου Πλημμύρας (ΔΕΣΚ) που εκπονήθηκαν από το υπουργείο ενέργειας το 2018, στη Δυτική Ελλάδα πάνω από 2.000 τ. χλμ εκτάσεων στη Δυτική Ελλάδα, μεταξύ αυτών τα μεγάλα αστικά της περιοχής (Αίγιο, Αγρίνιο, Πάτρα, Πύργος) καθώς και πλήθος καλλιεργησίμων εκτάσεων, βρίσκονται εντός των Ζωνών Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας (ΖΔΥΚΠ).

Εντός αυτών των περιοχών υπάρχουν προβλέψεις για σημαντικό κίνδυνο πλημμύρας:

·         Στην Αχαΐα εντοπίζεται σοβαρός κίνδυνος ακόμα και εντός αστικών περιοχών όπως στην Πάτρα, στο ρέμα του Μείλιχου αλλά και στο ποτάμι του Γλαύκου. Ακόμα στην Αιγιάλεια στην περιοχή απορροής του ποταμού Σελινούντα αλλά και στην Δυτική Αχαΐα.

·         Στην Αιτωλοακαρνανία απειλούνται τεράστιες αγροτικές εκτάσεις με μεγάλη σημασία για την αγροτική παραγωγή της περιοχής όπως η παραλίμνιες ζώνες γύρω από τη λίμνη της Τριχωνίδας και της Λυσιμαχείας καθώς πάνω από 40.000 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης στο κάμπο του Λεσινίου.

·         Στην Ηλεία, οι καταστροφικές πυρκαγιές αλλάζουν διαρκώς τις λεκάνες απορροής των ποταμών (πχ. Αλφειός) με αποτέλεσμα να μεγάλος κίνδυνος εμφάνισης έντονων πλυμμηρικών φαινομένων..

Δεν είναι αμελητέο, πως εκκρεμούν εδώ και χρόνια αντιπλημμυρικά έργα κατά μήκος μεγάλων οδικών αξόνων. Εδώ και εφτά χρόνια δεν έχουν υλοποιηθεί αντιπλημμυρικά έργα παράλληλα με την Ιόνια αλλά και την Ολυμπία οδο (!). Η παραχωρησιούχος εταιρεία της Ιονίας Οδού, Νέα Οδός της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, πήρε μία ακόμα λεόντεια εργολαβία 105 εκατ. ευρώ από το υπουργείο μεταφορών για έργα που θα έπρεπε να είχαν υλοποιηθεί από την αρχή της λειτουργίας της. Ενώ εδώ και τόσα χρόνια εισπράττει κανονικά εκατομμύρια από τα διόδια.

Η περιφερειακή αρχή Φαρμάκη, όπως και οι προηγούμενες διοικήσεις θεωρούν πως έχουν προχωρήσει σημαντικά έργα που αφορούν την αντιπλημμυρική προστασία της περιφέρειας μας. Σε κάθε όμως μεγάλη καταστροφή διαψεύδονται κατηγορηματικά! Διαψεύστηκαν με την καταιγίδα Ιανός το 2021, όταν κατέρρευσε η γέφυρα του Ευήνου, ενώ δημιουργήθηκαν τεράστια προβλήματα σε όλη την έκταση της Δυτικής Ελλάδας.

Περιφέρεια και ΕΕ: Δίνουν ψίχουλα για αντιπλυμμηρικά έργα!

Όσο και αν πανηγυρίζει η κυβέρνηση πως εξασφάλισε έξτρα χρηματοδότηση για τα αναγκαία έργα αποκατάστασης των περιοχών στη Θεσσαλία, άλλα τόσο η ίδια η πολιτική της Ε.Ε του διαψεύδει. Το πολυδιαφημισμένο πρόγραμμα της ΕΕ «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή» για τη νέα προγραμματική περίοδο έως το 2027 του ΕΣΠΑ, προβλέπει μόλις 400 εκατ. ευρώ συνολικά σε όλη τη χώρα (!) για δράσεις προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, εντός των οποίων περιλαμβάνονται και αντιπλημμυρικά έργα.

Την ίδια στιγμή, είναι πραγματικά οξύμωρο πως το Περιφερειακό Σχέδιο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΠεΣΠΚΑ) που ψήφισε η περιφερειακή αρχή Φαρμάκη (από κοινού με Κατσιφάρα, Σπηλιόπουλο, Οικολόγους) προτείνει συνολικά έργα 200 εκατ. ευρώ για την προσαρμογή της περιφέρειας στην κλιματική αλλαγή, μόνο για την Δυτική Ελλάδα!

Ακόμα και εντός του ΠεΣΠΚΑ, προτείνονται μόλις 13 εκατ. ευρώ για αντιπλημμυρικά έργα στη Δυτική Ελλάδα. Την ίδια στιγμή η περιφέρεια ετοιμάζει τριετές Σχέδιο Τουριστικής Προβολής της Δυτικής Ελλάδας ύψους 9 εκατ. ευρώ. Οι ιεραρχήσεις και πάλι είναι σαφείς.

Ανατροπή του μοντέλου της καπιταλιστικής ανάπτυξης για αντιπλημμυρικά έργα πρόληψης

Είναι σαφές πως οι χρηματοδοτήσεις της ΕΕ (ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης), οι οποίες έχουν μετατραπεί σε αποκλειστική πηγή χρηματοδότησης δήμων και περιφερειών αφήνουν στο περιθώριο τις κοινωνικές ανάγκες καθώς και τα αναγκαία αντιπλημμυρικά έργα υποδομής που έχουν επανέλθει με τραγικό τρόπο στην επικαιρότητα. Κατευθύνονται κυρίως για την εξυπηρέτηση των αναγκών του κεφαλαίου, ενώ την ίδια στιγμή ο λαός πλήρωσε και θα ξαναπληρώσει αιματηρά το τεράστιο κόστος των αιματηρών πλεονασμάτων που επανέρχονται από 1/1/2024.

Οι περιφερειακές διοικήσεις και οι κυβερνήσεις, ψεύδονται όταν λένε πως υλοποιούν έναν ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό σχεδιασμό αντιπλημμυρικών έργων. Έχουν στρατηγικό προσανατολισμό, «κάνοντας την κρίση ευκαιρία», την εξυπηρέτηση των αναγκών του κεφαλαίου τοπικά, την προώθηση των ΣΔΙΤ ή ακόμα και πλήρη ιδιωτικοποίηση κρίσιμων υποδομών.

Υλοποιούν έργα αποσπασματικά, καθ’ υπόδειξη μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών που προκαλούν τεράστιες παρεμβάσεις στη φυσική κοίτη των ποταμών και των ρεμάτων. Η προώθηση πανάκριβων μεγάλων παρεμβάσεων, πχ μέσω τσιμεντοποίησεων ρεμάτων, περιορίζουν την δυνατότητα, φυσικής εισχώρησης του νερού στον υδροφόρο ορίζοντα, με αποτέλεσμα σε περιπτώσεις εκτεταμένων βροχών να αυξάνεται η ταχύτητα ροής των ποταμών και τα καταστροφικά της αποτελέσματα.

Να παλέψουμε τώρα:

·         Άμεσα αντιπλημμυρικά έργα και ολοκληρωμένο αντιπλημμυρικό σχεδιασμό πρόληψης για την περιοχή της Δυτικής Ελλάδας. Συμμετοχή των κατοίκων, των λαϊκών φορέων στην διαδικασία συγκρότησης του.

·         Αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης μέσω του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων για διαρκείς παρεμβάσεις αντιπλυμμηρικών και αντικατολισθητικών έργων.

·         Πλήρης ενίσχυση των πληγέντων από τις καταστροφές (πλημμύρες, πυρκαγιές), για να μπορέσουν να μείνουν στο τόπο τους.

·         Να περάσουν ξανά στο δημόσιο με εργατικό έλεγχο όλοι οι μεγάλοι οδικοί άξονες και μεγάλα έργα υποδομής. Να ενισχυθούν οι περιφέρειες-δήμοι και οι υπηρεσίες τους με όλο το αναγκαίο προσωπικό και πόρους για να μπορούν να φέρουν εις πέρας έργα συντήρησης και αποκατάστασης.

Χωρίς ανατροπή του πλαισίου της ΕΕ, των αντιλαϊκών ισοσκελισμένων προϋπολογισμών που αφήνει σε τελευταία προτεραιότητα τέτοια έργα υποδομής, δεν μπορεί να υλοποιηθεί κανένα σοβαρός αντιπλημμυρικός σχεδιασμός. Απαιτείται δηλαδή σύγκρουση με τον πυρήνα της πολιτικής της ΕΕ και του κεφαλαίου, εντός της οποία οι περιφέρειες παίζουν προεξέχοντα ρόλο. Παράλληλα, είναι αναγκαία η πάλη για ακύρωση των γιγαντιαίων πολεμικών εξοπλιστικών προγραμμάτων. Είναι πρόκληση να συνεχίζουν να δίνουν δισεκατομμύρια για Rafale και νέες φρεγάτες, να δίνουν τεράστια ποσά για τις ανάγκες συμμετοχής της χώρας στο ΝΑΤΟ και στους εντεινόμενους πολεμικούς του σχεδιασμούς, ενώ βλέπουμε το εύρος της καταστροφής στη Θεσσαλία.

Η Αριστερή Παρέμβαση – Αντικαπιταλιστική Κίνηση στη Δυτική Ελλάδα καλεί στη συγκρότηση ενός τέτοιου μαχητικού κινήματος ανατροπής, ως τον μόνο δρόμο για την υλοποίηση των εργατικών-λαϊκών αναγκών. Η ενίσχυση της στις εκλογές του Οκτώβρη και η επανεκλογή της στο περιφερειακό συμβούλιο είναι σημαντική παρακαταθήκη σε αυτή την υπόθεση.