Κείμενο Απόστολος Κων. Καρακώστας
Τα τελευταία χρόνια όσο πιο κοντά ερχόμασταν στην επέτειο των διακοσίων ετών από το 1821 και την δημιουργία του Ελληνικού κράτους, πολλοί ιστορικοί ερευνητές δραστηριοποιήθηκαν στην καταγραφή της Ελληνικής Επανάστασης. Έτσι έχομε πολλές εκδόσεις ιστορικών βιβλίων με αποκορύφωμα μέσα στο 2021 την κυκλοφορία δεκάδων τόμων. Οι φιλόδοξοι συγγραφείς τους προσπάθησαν μέσα από ξεχασμένα και σκόρπια ντοκουμέντα, παλιές εκδόσεις ελληνικές και ξένες και προφορικές διηγήσεις των παππούδων, να φέρουν στην επιφάνεια περισσότερα στοιχεία για τα δραματικά αιματοβαμμένα γεγονότα της δεκαετίας του 1820.
Η έρευνα τόσο πολλών προσθέτει πληροφορίες άγνωστες και εμπλουτίζει την σύγχρονη Ελληνική ιστορία. Και η αναζήτηση νέων στοιχείων δεν σταματά εδώ. Μπροστά μας έχομε ακόμα δρόμο, φέτος γιορτάζομε τα εκατό χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή. Σε τέσσερα χρόνια την Ηρωική Έξοδο του Μεσολογγίου. Οι ανήσυχοι ερευνητές της ιστορίας του τόπου μας ανακαλύπτουν συνεχώς νέες πτυχές του αγώνα για την ανεξαρτησία. Και η περιοχή μας του Βάλτου Αιτωλοακαρνανίας κρύβει ακόμα πολλά άγνωστα μυστικά. Πολλά από αυτά θα αποκαλυπτούν και θα φωτίσουν το σκοτεινό παρελθόν των ηρωικών χωριών μας. Όλοι οι Βαλτινοί μπορούμε να συμβάλουμε σ’ αυτό. Ο κατ’ εξοχή ιστορικός συγγραφέας του Βάλτου κύριος Νικόλαος Τέλωνας, με τα βιβλία του τα τελευταία είκοσι χρόνια, ανάδειξε τους «Βαλτινούς Αγωνιστές του 21» και τους έκανε γνωστούς στο Πανελλήνιο. Το πολύτιμο τελευταίο σύγγραμμά του «Βάλτου Έπος Εξόδιον» μπορεί να θεωρηθεί ως «Επίτομη Ιστορία της προσφοράς του Βάλτου στον αγώνα για την Ελευθερία της Ελλάδας».
Οι Τούρκοι κατακτητές δεν μας άφησαν να ορθοποδήσουμε για 400 χρόνια και να έχομε καταγεγραμμένες πληροφορίες αυτό το διάστημα για τον τόπο μας. Αυτοί όμως τις κατέγραφαν για το δικό τους συμφέρον. Όταν ήρθαν και κυριάρχησαν εδώ, κατέγραψαν τα χωριά μας στην παραμικρή λεπτομέρεια ώστε να μπορούν να εισπράττουν τους φόρους τους. Μέχρι πριν εκατό χρόνια χρησιμοποιούσαν το Αραβικό αλφάβητο που κάνει τα κείμενά τους ακατανόητα για μας. Οι Νεότουρκοι εφάρμοσαν το Λατινικό Αλφάβητο. Σιγά-σιγά, για δική τους χρήση, άρχισαν την μετάφραση των παλιών ντοκουμέντων στην σύγχρονη γραφή τους. Ο Αιτωλός ερευνητής και συγγραφέας κ. Δημήτρης Αλεξανδρής παρέδωσε ένα σπάνιο ανέκδοτο Τουρκικό ντοκουμέντο στον κ. Τέλωνα. Είναι ο μοναδικός και πιο πλήρης κατάλογος με τα χωριά του Βάλτου, περιοχής του Κάρλελι, (Αιτωλοακαρνανίας) κατά τα έτη 1513-1530.
Ο κατάλογος μεταφράστηκε το 2007 στην Άγκυρα της Τουρκίας και δημοσιεύεται εδώ για πρώτη φορά. Περιέχει πάνω από 60 χωριά του Βάλτου πολλά από τα οποία έχουν ξεχαστεί και σβήσει από τους χάρτες εδώ και αιώνες…Πολλά όμως τοπωνύμια παραμένουν και είναι γνωστά σε λίγους από μας. Παρακαλούμε όλους τους αναγνώστες να διαβάσουν τον παρακάτω κατάλογο και να ρωτήσουν τους πιο παλιούς αν αυτά τα ονόματα χωριών τους θυμίζουν κάποια τοποθεσία. Η προσπάθεια για την ταυτοποίηση των τοποθεσιών ας είναι συλλογική, όλοι μας μπορούμε να συμβάλουμε στην καταγραφή της μεγάλης ιστορίας της περιοχής μας. Όποιος «ανακαλύψει» γνωστό όνομα από τον κατάλογο μπορεί να επικοινωνήσει με τον κύριο Νικόλαο Τέλωνα στο κινητό τηλέφωνο : 694-314-5123 ή τον γράφοντα Απόστολο Κων. Καρακώστα στο κινητό : 697-2827-201.
Έχουν αναγνωριστεί περισσότερα από τα μισά. Αλλά και πάλι ίσως κάποιο από αυτά να μην είναι σωστό στα σίγουρα. Η βοήθεια όλων είναι πολύτιμη, θα μπορέσει έτσι να αναδειχθεί η ευημερία που πριν την Τουρκοκρατία επικρατούσε στον Βάλτο.
Ακολουθεί το Τουρκικό κείμενο-κατάλογος.
ΒΑΛΤΟΣ 1513-1530
367 Numarali. Muhâsebe-İ Vilâyet-İ Rûm–ili Defteri. ile 101, 114 ve 390 Numarali İcmâl. Defterleri( 920-937 / 1514-1530 ), Ankara 2007,
Agrıdı k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 7 (Αγρίδιον Ιδομένης)
Amaryano k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 7 (Αμοριανοί Στράτου)
[Amiraş k.], bk. Dimitraş k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.
Amrake k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 10 (Αμβρακιά)
Ayo-Todor k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 7 (Άγιοι Θεόδωροι)
Ayo-Yorgi24 k., Valtoz, Angelikasrı kz.: 7 (Άγιος Γεώργιος)
Belene [Panaya]25 k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 7 (“Karye-i Ayo-Yorgi nām-ı diğer Gariçte” şeklindedir. (ΆγιοςΓεώργιοςΚαρίτσας)
Çaknohor k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 6 (Τσακνοχώρι)
Dimitraş [Amiraş]36 k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 9(“Karye-i Amiraş nām-ı diğer Pisofisto” şeklindedir)
Draki k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 10 (Δράκι)
Drenova k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 9 (Δρένοβα)
Drevençe [Preveniçe]38 k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 10 (ΠρεβέτζαΣτράτου)
[Dromişte k.], bk. Zrovişte k., Valtoz, Angeli-kasrı kz. (ΔρομίσταΘυάμου)
Giyorye k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 7
Hangazı k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 8 (ΧαντζάριΆρτας)
Hasadis42 k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 7 (“Karye-i Kanhadiş” şeklindedir.)
İksereke k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 7 (ΞηρακιάΑμβρακίας)
İvrohomine k., Valtoz, Angelikasrı kz.: 8
Kaminya k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 8 (ΚάμινονΙδομένης)
Karya k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 8 (ΚαρυαίςήΠριάντζαήΤρίκλινο)
Kato-Daniş (?) k., Valtoz, Angelikasrı kz.: 8 (ΚάτωΔούνισταΙδομένης)
Kato-Korka k., Valtoz, Angelikasrı kz.: 10 (ΚάτωΚόρκα)
Katuna-Belişi k., Valtoz, Angelikasrı kz.: 7
Katuna-Dermana55 (?) k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 8(Karye-i KatunaRozyana” şeklindedir) (Ροζιανά)
Kehrine k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 9 (ΚεχρινιάΑμβρακίας)
Kirhomir k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 10
Kombose[k]na62 k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 6 (ΚομποθέκναΑμβρακίας)
Komeno k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 9 (Κάμινον) (ΚομένοΆρταςσήμερα)
Makotoryada k., Valtoz, Angelikasrı kz.: 8 (Μακοτορυάδα – ΑριάδαΑμβρακίας)
Makrona k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 7
Matolat74 k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 11 (Μαλατέικο ; Στράτου)
Mavrohor k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 6 (ΜαυροχώριΌλπης)
Neşbi k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 10
[Panaya k.], bk. Belene k., Valtoz, Angeli-kasrı kz. (Παναγιά)
Pandi k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 10 (ΠαντίΠετρώνας)
Pasto-Pulo [Patipuli]87 k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 8 (Πατιόλουλο)
Paşto88 k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 6
[Patipuli k.], bk. Pasto-Pulo k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.(Πατιόλουλο)
Petro-Lonçe k., Valtoz, Angelikasrı kz.: 8 (Ρέθα–Λόγγος) – ΜονήΡέθακαιΛόγγου
Planani k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 9 (Πλατάνι)
Popoliçe92 k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 7
[Preveniçe k.], bk. Drevençe k., Valtoz, Angeli-kasrı kz. (Πρεβένιτσα – ΠρεβέτζαΣτράτου)
Sakarec k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 3 (Σακαρέτσι–ΠερδικάκιΙδομένης)
Sebotuka95 k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 7
Serdinani k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 8 (ΣαρδίνιναΑμβρακίας)
Sivişte k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 3, 10 (ΣιβίσταήΠρατοβούνιΕυρυτανίας)
Stano k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 8 (Στάνος)
Valmada k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 9 (ΒαλμάδαΘυάμου)
Varotada99 k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 6 (ΒαρετάδαΣτράτου)
Varvenda mz., Valtoz, Angelikasrı kz.: 2 (Βαρβέντα)
Vlaş k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 7 (ΒλάσηςοικισμόςΧαλκιόπουλωνΙνάχου)
Veliçani k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 10 (ΒερδίτσαοικισμόςΣακαρέτσι – Αυλάκι)
[Yanito-Pulo k.], bk. Yasko-Pulo k., Valtoz, Angeli-kasrı kz. (Γιαννόπουλοι)
Yasko-Pulo [Yanito-Pulo]104 k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 8 (Γιαννόπουλοι)
Zelmi107 k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 7 (“Karye-i Zelmi nām-ı diğer Kornoş” şeklindedir.) (ΖελημήΘυάμου)
Zreniçe k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 7
Zrovişte [Dromişte]108 k., Valtoz, Angeli-kasrı kz.: 9 (ΔρομίσταΘυάμου)
Απόστολος Κων. Καρακώστας
Κινητό 697-2827-201
