Σχεδόν 800.000 λιγότεροι ψηφοφόροι προσήλθαν στις κάλπες για τις εθνικές εκλογές της Κυριακής 25ης Ιουνίου 2023.

Για την ακρίβεια (και με καταμετρημένο το 99,61% των ψήφων), στη διαδικασία της 21ης Μαΐου 2023 οι εγγεγραμμένοι Έλληνες πολίτες με δικαίωμα ψήφου ήταν 9.919.115, οι οποίοι και αυξήθηκαν κατά 49.601 άτομα στη δεύτερη Κυριακή.

Παρόλ’ αυτά, στις 25 Ιουνίου ψήφισαν μόλις 5.266.032, δηλαδή 795.008 λιγότεροι από τους 6.061.040 του Μαΐου. Έτσι, ενώ την πρώτη Κυριακή των εκλογών η αποχή ανήλθε σε 38,9%, στον επόμενο γύρο εκτοξεύτηκε κατά 8 μονάδες υψηλότερα, φτάνοντας το 47,17%. Εν τέλει στην κάλπη έκανε τον κόπο να εμφανιστεί κάτι περισσότερο από το ήμισυ των ψηφοφόρων (52,83% στις 25/6, έναντι 61,1% στις 21/5).

Επιχειρώντας μια θεωρητική αναγωγή, με δεδομένο ότι το δεύτερο κόμμα, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έλαβε 928.874 ψήφους και η τρίτη παράταξη, το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ 617.024, δεν θα ήταν άστοχο να υποστηριχθεί ότι με 795.008 ψήφους οι οποίες χάθηκαν ανάμεσα στις δύο Κυριακές των εκλογών, το «κόμμα της αποχής» (ή της «παραλίας» κ.λπ) ξεπερνά σε ισχύ το ΠΑΣΟΚ και κατατάσσεται αυτό τρίτο, πίσω από ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ.

Σύμφωνα με το «Πρώτο Θέμα», το ποσοστό της αποχής στην εκλογική διαδικασία της 25ης Ιουνίου (47,17%) είναι το υψηλότερο που έχει καταγραφεί την τελευταία εικοσαετία. Η διακύμανση της αποχής, από το 2004 όταν και σημειώθηκε το χαμηλότερο ποσοστό (23,5%) έως το αρνητικό «limit-up» της Κυριακής 25/6 έχει ως εξής:

Εκλογές – Αποχή

Μάρτιος 2004 23,5%
Σεπτέμβριος 2007 25,85%
Οκτώβριος 2009 29,05%
Μάιος 2012 34,88%
Ιούνιος 2012 37,51%
Ιανουάριος 2015 36,06%
Σεπτέμβριος 2015 43,84%
Ιούλιος 2019 42,22%
Μάιος 2023 38,9%

Οι απώλειες των κομμάτων

Μολονότι δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί με απόλυτη ακρίβεια η αρνητική επίδραση της αποχής στην εκλογική δύναμη των κομμάτων, εφόσον θα πρέπει να συνεκτιμηθεί ο παράγοντας της εθελούσιας αποσυσπείρωσης, τις μεγαλύτερες απώλειες -αναλογικά- καταγράφει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ: Τον Μάιο συγκέντρωσε 1.184.621 ψήφους και τον Ιούνιο 928.874. Η διαφορά των 255.747 ψήφων αντιστοιχεί σε απώλεια 21,58%, ποσοστό που είναι το μεγαλύτερο μεταξύ των κομμάτων που έλαβαν μερίδιο άνω του 3% σε κάποια από τις δύο αναμετρήσεις.

Τον ΣΥΡΙΖΑ ακολουθεί σε απώλειες ψηφοφόρων το ΜέΡΑ25 με 16,49%, μια παράταξη η οποία τελικώς δεν θα εκπροσωπείται στη νέα Βουλή. Όσο για την κυρίαρχη Νέα Δημοκρατία, εύλογα υποθέτει κάποιος ότι υπήρξε το μεγαλύτερο θύμα της αποχής, εφόσον η αντικειμενική απώλειά της σε συνολική εκλογική δύναμη μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης Κυριακής ήταν αμελητέα (0,24%). Οι αριθμοί όμως μαρτυρούν ότι η ΝΔ ψηφίστηκε από 296.120 λιγότερους πολίτες, καταγράφοντας απώλεια 12,3% στις 25/6, σε σύγκριση με το αποτέλεσμα της 21/5.

Σε ό,τι αφορά τα μικρότερα κόμματα, η Ελληνική Λύση τη δεύτερη Κυριακή είχε απώλεια 31.185 ψηφοφόρων (11,88%, ποσοστό πολύ κοντά σε αυτό της ΝΔ), το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ έχασε 59.141 ψήφους και (8,74%), το ΚΚΕ 26.214 ψήφους (6,14%), η Πλεύση Ελευθερίας 5.428 ψήφους και 3,18%, ενώ η ΝΙΚΗ προσήλκυσε περισσότερους ψηφοφόρους στις 25/6, 19.801 άτομα για την ακρίβεια, καταγράφοντας κέρδος 11,49%. Βεβαίως, όλοι οι προηγούμενοι δείκτες δεν αποτυπώνονται στο τελικό αποτέλεσμα για κάθε κόμμα, λόγω της αλλαγής του εκλογικού συστήματος το οποίο μεσολάβησε.

Η αποχή ανά την Ελλάδα

Σε ό,τι αφορά στην γεωγραφική κατανομή της αποχής, «πρωταθλητές» ως προς την αδιαφορία να ασκήσουν το εκλογικό δικαίωμά τους αναδείχθηκαν οι εγγεγραμμένοι στην περιφέρεια της Φλώρινας. Εκεί η αποχή έφτασε το 66,76%. Και το Top-10 της αμέλειας συμπλήρωσαν οι Κεφαλληνία (62,48%), Ευρυτανία (61,37%), Λακωνία (61%), Λέσβος (57,67%), Αρκαδία (57,42%), Α’ Αθηνών (57,2%), Θεσπρωτία (56,22%), Καστοριά (55,92%) και Σέρρες (55,29%).

Στο αντίθετο άκρο, οι επιμελέστεροι ψηφοφόροι ήταν αυτοί του Εξωτερικού, με ποσοστό αποχής μόλις 30,67%. Τους ξενιτεμένους Έλληνες πολίτες ακολούθησαν οι συμπατριώτες από τις εξής περιφέρειες: Β1′ Βόρειου Τομέα Αθηνών με αποχή 37,11%, Α’ Ανατολικής Αττικής (39,09%), Β’ Θεσσαλονίκης (39,61%), Ηρακλείου (40,25%), Ρεθύμνης (41,48%), Β3′ Νότιου Τομέα Αθηνών (41,81%), Φθιώτιδας (42,18%), Λασιθίου (42,62%) και Λάρισας (42,75%).

Ακολουθεί ο πλήρης κατάλογος των εκλογικών περιφερειών βάσει της αποχής στις εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023, με κατάταξη από την υψηλότερη προς την πιο χαμηλή:

Περιφέρεια – Αποχή

1. Φλώρινας 66,76%
2. Κεφαλληνίας 62,48%
3. Ευρυτανίας 61,37%
4. Λακωνίας 61%
5. Λέσβου 57,67%
6. Αρκαδίας 57,42%
7. Α’ Αθηνών 57,2%
8. Θεσπρωτίας 56,22%
9. Καστοριάς 55,92%
10. Σερρών 55,29%
11. Χίου 54,78%
12. Σάμου 54,37%
13. Λευκάδας 54,13%
14. Δράμας 53,85%
15. Μεσσηνίας 53,72%
16. Ξάνθης 53,5%
17. Κέρκυρας 53,46%
18. Δωδεκανήσου 53,34%
19. Ροδόπης 53,05%
20. Ηλείας 52,73%
21. Γρεβενών 52,72%
22. Έβρου 52,58%
23. Ζακύνθου 51,42%
24. Κιλκίς 51,33%
25. Αιτωλοακαρνανίας 50,86%
26. Καβάλας 50,67%
27. Πρέβεζας 49,9%
28. Α’ Πειραιώς 49,68%
29. Ιωαννίνων 48,63%
30. Φωκίδας 48,46%
31. Β’ Πειραιώς 48,18%
32. Τρικάλων 47,97%
33. Κοζάνης 47,96%
34. Κυκλάδων 47,94%
35. Καρδίτσας 47,66%
36. Άρτας 47,4%
37. Πιερίας 46,34%
38. Β’ Δυτικής Αττικής 45,96%
39. Χανίων 45,79%
40. Αχαΐας 45,55%
41. Πέλλας 45,36%
42. Αργολίδος 45,27%
43. Κορινθίας 45,21%
44. Α’ Θεσσαλονίκης 45,12%
45. Ευβοίας 45,08%
46. Μαγνησίας 44,83%
47. Βοιωτίας 44,64%
48. Ημαθίας 44,57%
49. Χαλκιδικής 44,38%
50. Β2′ Δυτικού Τομέα Αθηνών 43,48%
51. Λάρισας 42,75%
52. Λασιθίου 42,62%
53. Φθιώτιδας 42,18%
54. Β3′ Νότιου Τομέα Αθηνών 41,81%
55. Ρεθύμνης 41,48%
56. Ηρακλείου 40,25%
57. Β’ Θεσσαλονίκης 39,61%
58. Α’ Ανατολικής Αττικής 39,09%
59. Β1′ Βόρειου Τομέα Αθηνών 37,11%
60. Εξωτερικού 30,67%