Το Ξενοκράτειο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου είναι πλέον πραγματικότητα. Η αποκατάσταση ενός εμβληματικού υπό κατάρρευση κτηρίου το οποίο θεμελιώθηκε κατά το έτος 1885 και αποπερατώθηκε το 1889, δαπάνη των ευεργετών αδελφών Ξενοκράτη, που διέθεσαν την περιουσία τους ευεργετώντας το έθνος, στέκεται τώρα με Ολύμπια μεγαλοπρέπεια δίπλα στον Ιερό Ναό του Αγίου Παντελεήμονος, επιτελώντας έργο αξιόλογο.
Εντός του διόροφου κτηρίου που έχει συνολικό εμβαδόν περί τα 1340 τ.μ., φιλοξενούνται αρχαιολογικά ευρήματα από την Αιτωλία και την Ακαρνανία από τα δύο παλαιά μεγάλα αντίπαλα έθνη τα οποία οι έρευνες των τελευταίων χρόνων κατά τις διανοίξεις των γνωστών οδικών αρτηριών, έφεραν στο φως, για να εμβαθύνουν -εκθετόμενα- και διευρύνουν τις γνώσεις μας, για την ιστορική πορεία των προγόνων μας.
Εκεί, ανάμεσα στα 1200 περίπου εκθέματα με ιδιαίτερη χαρά ατενίσαμε αρχαιολογικά ευρήματα της Ακαρνανικής πόλεως Λιμναίας, καθώς και άλλα προερχόμενα από τα σπλάχνα της γης των Αρχαίων Αμφιλόχων όπως:
- Επιτύμβια ανθεμωτή στήλη
- Πήλινα πλακίδια και ειδώλια
- Μεγάλη πήλινη εστία
- Χρυσά βραχιόλια σε σχήμα φιδιού
- Περίτεχνες χρυσές χάντρες περιδέραιου
- Χρυσό διάδημα κ.α.
Αν και οι φορείς που συνεργάστηκαν και συνέβαλαν στην επιτυχία αυτού του καταπληκτικού έργου είναι πολλοί (Δήμος Μεσολογγίου, Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, Υπουργείο Πολιτισμού κ.α.) προσωπικά, θα συγχαρούμε ιδιαίτερα την κυρία Ολυμπία Βικάτου, Διευθύντρια της Εφορίας Αρχαιοτήτων Αιτωλίας, Ακαρνανίας και Λευκάδος, που έδωσε τον καλύτερο εαυτό της προς επίτευξιν του όλου σκοπού, σε μία περίοδο μεγάλων δυσκολιών, καθώς και τον ανιδιοτελή πνευματικό εργάτη και καλό φίλο, Μεσολογγίτη κ. Θανάση Σπυρόπουλο, που το ενδιαφέρον του απ’ αρχής μέχρι τέλους του έργου παρέμεινε ανύστακτο.
Όσοι αποφασίσουν να το επισκεφτούν – και εν πρώτοις ευχόμαστε οι μαθητές των σχολείων μας – θα μείνουν έκθαμβοι τόσο από την μεγαλοπρέπεια του κτηρίου όσο και από τον πλούτο των εκθεμάτων που σχετίζονται με την τοπική μας ιστορία.
Νικόλαος Χ. Τέλωνας
Αμφιλοχία