Δέσμη 26 βασικών αλλαγών στα επιδόματα ανεργίας και την κατάρτιση παρουσίασε χθες ο υπουργός Εργασίας, κος Κωστής Χατζηδάκης. Οι αλλαγές αυτές περιλαμβάνονται σε νομοσχέδιο το οποίο θα φέρει σήμερα σε δημόσια διαβούλευση, προκειμένου να έλθει στη Βουλή και να ψηφισθεί πριν από τις διακοπές του Πάσχα.

Μεταξύ των πιο σημαντικών παρεμβάσεων είναι το επίδομα εργασίας για τους επιδοτούμενους ανέργους που βρίσκουν δουλειά, η επιβολή εισοδηματικού πλαφόν για ορισμένες παροχές του ΟΑΕΔ (ο οποίος θα μετονομασθεί σε “Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης”) και η σύνδεση των αμοιβών παρόχων και καταρτιζόμενων με τα αποτελέσματα της κατάρτισης.

Στόχος του νομοσχεδίου είναι να βοηθηθούν οι άνεργοι, και ιδίως οι μακροχρόνια, να βρουν δουλειά, να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα κατάχρησης και να διασφαλιστεί ότι θα πιάνουν τόπο τα χρήματα των φορολογουμένων για τα επιδοτούμενα προγράμματα κατάρτισης.

Πιο αναλυτικά, οι 26 βασικές παρεμβάσεις που περιλαμβάνει το νομοσχέδιο είναι οι ακόλουθες:

Νέα εργαλεία για την υποστήριξη των ανέργων και την ενίσχυση της απασχόλησης

1. Εισαγωγή εισοδηματικών κριτηρίων για την παραμονή μετά το πρώτο 12μηνο στο ψηφιακό μητρώο ανέργων και κατά συνέπεια την διατήρηση των βοηθημάτων, παροχών κλπ. Στόχος της ρύθμισης είναι η αντιμετώπιση φαινομένων κατάχρησης και απάτης. Τα κριτήρια που εισάγονται είναι αυτά που προβλέπονται για την καταβολή του επιδόματος θέρμανσης (διευκρινίζεται ότι θα εφαρμόζονται μόνο τα εισοδηματικά και όχι τα περιουσιακά κριτήρια που προβλέπονται για την καταβολή του επιδόματος θέρμανσης).

Προσοχή: από τη ρύθμιση αυτή εξαιρούνται το επίδομα ανεργίας, το οποίο θα εξακολουθήσει να χορηγείται χωρίς εισοδηματικά κριτήρια, καθώς και το επίδομα μακροχρόνιας ανεργίας και το βοήθημα για αυτοτελώς και ανεξάρτητα απασχολούμενους για τα οποία παραμένουν οι προϋποθέσεις που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία.

Επίσης, τα εισοδηματικά κριτήρια που εισάγονται δεν επηρεάζουν την χορήγηση του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ) ρεύματος, την έκπτωση ή απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ και το επίδομα θέρμανσης, για τα οποία θα συνεχιστεί το μέχρι σήμερα καθεστώς που τα διέπει.

Ορίζεται ρητά ότι οι πόροι που εξοικονομούνται από την εφαρμογή των κριτηρίων αυτών θα κατευθύνονται υποχρεωτικά σε άλλες δράσεις προστασίας των αναζητούντων εργασία.

2. Ενεργοποίηση της διαγραφής από το μητρώο ανέργων για δύο χρόνια και διακοπή του επιδόματος ανεργίας μετά από τρεις αρνήσεις κατάλληλων θέσεων εργασίας (ως κατάλληλη ορίζεται η θέση που αντιστοιχεί στην επαγγελματική ειδικότητα, στις γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες, στα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα, στους επαγγελματικούς στόχους και στον τόπο μόνιμης κατοικίας του αναζητούντος εργασία). Επίσης, διαγραφή από το μητρώο για έξι μήνες και διακοπή του επιδόματος ανεργίας για άρνηση συμμετοχής σε δράση κατάρτισης.

Ομοίως, η διακοπή του επιδόματος και η διαγραφή από το μητρώο δεν σημαίνουν διακοπή του ΚΟΤ και των ρυθμίσεων για ΕΝΦΙΑ και επίδομα θέρμανσης, τα οποία εξακολουθούν να χορηγούνται με τις προϋποθέσεις που προβλέπει η αντίστοιχη νομοθεσία.

Οι ρυθμίσεις βασίζονται σε νομοθεσία του 1985 (Νόμος 1545/1985: “Άνεργος θεωρείται εκείνος που μετά τη λύση ή τη λήξη της εργασιακής σχέσης αναζητεί εργασία, αποδέχεται να απασχοληθεί σε εργασία που του προσφέρεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Ο.Α.Ε.Δ. στον ευρύτερο επαγγελματικό του κλάδο ή δέχεται να παρακολουθήσει προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης ή μετεκπαίδευσης και γενικά επωφελείται από κάθε περίπτωση δυνατότητας για απασχόληση”).

Επιπλέον, απόφαση του ΔΣ του ΟΑΕΔ του Μαρτίου 2018 (Αποσαφήνιση των υποχρεώσεων των εγγεγραμμένων ανέργων στα Μητρώα του ΟΑΕΔ σε αμοιβαιότητα προς τις υποχρεώσεις του ΟΑΕΔ έναντι αυτών, ΦΕΚ Β’1236 4/4/2018) ορίζει ως υποχρεώσεις των ανέργων να αναζητούν ενεργά εργασία, να συναινούν σε κατάλληλες θέσεις εργασίας, να συνεργάζονται με τον εργασιακό σύμβουλο και να συμμετέχουν σε προγράμματα κατάρτισης.

Ανάλογες ρυθμίσεις (σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) συχνά με πιο αυστηρές προϋποθέσεις ισχύουν στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες όπως μεταξύ άλλων στην Αυστρία, το Βέλγιο, τη Δανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιρλανδία, τη Νορβηγία, τη Σουηδία.

3. Παροχή κινήτρων – μπόνους στους μακροχρόνια ανέργους για ενεργή αναζήτηση εργασίας: προβλέπεται η καταβολή 300 ευρώ σε όσους μακροχρόνια ανέργους (πάνω από 5 χρόνια) καταρτίζουν ατομικό σχέδιο δράσης.
4. Καταβολή για πρώτη φορά επιδόματος εργασίας αντί για το επίδομα ανεργίας από τη ΔΥΠΑ: προβλέπεται ότι όσοι βρίσκουν δουλειά κατά την περίοδο καταβολής του επιδόματος ανεργίας, θα συνεχίσουν να εισπράττουν το 50 % του επιδόματος μέχρι την προβλεπόμενη ημερομηνία λήξης της περιόδου καταβολής του.
5. Κατάρτιση ψηφιακού ατομικού σχεδίου δράσης από τον αναζητούντα εργασία σε συνεργασία με τον εργασιακό σύμβουλο της ΔΥΠΑ. Θα περιλαμβάνει τις γνώσεις, ικανότητες, δεξιότητες, την προηγούμενη απασχόλησή του καθώς και τις ανάγκες κατάρτισης του αναζητούντος εργασία ή άλλες ενέργειες που θα διευκολύνουν την εύρεση εργασίας με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησής τους.
6. Θέσπιση ψηφιακής κάρτας ΔΥΠΑ, η οποία μπορεί να είναι εφαρμογή για κινητή συσκευή και θα βεβαιώνει την εγγραφή του αναζητούντος εργασία στο ψηφιακό μητρώο της ΔΥΠΑ. Η κάρτα θα διευκολύνει τον αναζητούντα εργασία στις συναλλαγές του, βεβαιώνοντας αυτόματα την ιδιότητά του και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτή.
7. Κατάρτιση του ψηφιακού μητρώου της ΔΥΠΑ που θα περιλαμβάνει τους αναζητούντες εργασία και τα στοιχεία τους, τυχόν προτάσεις για απασχόληση, την ύπαρξη ή μη ατομικού σχεδίου δράσης κ.α. Η εγγραφή και παραμονή στο μητρώο θα αποτελεί προϋπόθεση προκειμένου ο αναζητών εργασία να είναι δικαιούχος των επιδομάτων, βοηθημάτων και παροχών που προβλέπονται κατά περίπτωση.
8. Ενεργοποίηση των εργασιακών συμβούλων για την υποβοήθηση των αναζητούντων εργασία. Η κατάρτιση των ψηφιακών ατομικών σχεδίων δράσης θα ξεκινήσει από τους μακροχρόνια ανέργους πάνω από 5 χρόνια.
9. Υλοποίηση πιλοτικών δράσεων για τη διεύρυνση του πλέγματος προστασίας των αναζητούντων εργασία και τη δικαιότερη κατανομή των επιδομάτων ανεργίας, στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Σε κάθε περίπτωση η προστασία στο πλαίσιο των πιλοτικών δράσεων δεν μπορεί να υπολείπεται της ισχύουσας.

Η κατάρτιση όπλο των ανέργων και εργαζομένων για το μέλλον

10. Πληρωμή των παρόχων και των ωφελούμενων κατάρτισης βάσει αποτελέσματος (Payment by Results). Με στόχο να εξασφαλιστεί ότι οι πόροι της κατάρτισης θα “πιάσουν τόπο”, το 30% του ποσού θα καταβάλλεται τόσο στους καταρτιζόμενους όσο και στους παρόχους, μόνο μετά την πιστοποίηση των γνώσεων και των δεξιοτήτων των ωφελούμενων.
11. Πιστοποίηση των καταρτισθέντων από ανεξάρτητους Φορείς Πιστοποίησης που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα ή/και διεθνώς.
12. Αξιολόγηση και λογοδοσία των παρόχων επιδοτούμενης συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης, ως προς:

• το ποσοστό των καταρτισθέντων που βρήκε δουλειά,
• το ποσοστό των καταρτισθέντων που πιστοποιήθηκε, αλλά και
• την ποιότητα των υπηρεσιών τους, με αξιολόγηση από τους ίδιους τους καταρτιζόμενους.

10. Σύσταση μητρώου επιλέξιμων παρόχων συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης στη ΔΥΠΑ, με νέα αυξημένα κριτήρια για τους παρόχους αλλά και διαγραφή όσων δεν ανταποκρίνονται στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών κατάρτισης στους πολίτες
11. Ενημέρωση “με ένα κλικ” για όλα τα προγράμματα συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης, καθώς και για ό,τι αφορά στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανειδίκευση τους, με την ίδρυση Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης για τις Δεξιότητες (skills.gov.gr).
12. Θέσπιση του ατομικού λογαριασμού δεξιοτήτων ως ψηφιακού εργαλείου, όπου θα καταγράφονται οι καταρτίσεις και οι πιστοποιήσεις που λαμβάνει ο καταρτιζόμενος. Μέσω του νέου εργαλείου θα πιστώνονται “μονάδες”, που θα μπορούν να χρησιμοποιούνται σε προγράμματα συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης (κατά το επιτυχημένο μοντέλο της Γαλλίας), αλλά και θα διευκολύνονται οι έλεγχοι, ώστε να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα κατάχρησης του συστήματος κατάρτισης, ενώ παράλληλα θα υπάρχει η δυνατότητα άμεσης παροχής πληροφοριών σε δυνητικούς εργοδότες.
13. Αποτελεσματικότερη οργάνωση και λειτουργία του πεδίου της συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης με έμφαση στις δεξιότητες, μέσω της σύστασης Εθνικού Συμβουλίου Δεξιοτήτων.
14. Αναβάθμιση του μηχανισμού διάγνωσης των αναγκών της αγοράς εργασίας, ο οποίος ανατίθεται στη Μονάδα Εμπειρογνωμόνων Απασχόλησης, Κοινωνικής Ασφάλισης, Πρόνοιας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Μέσω του νέου Μηχανισμού διευκολύνεται η διάγνωση των αναγκών της αγοράς εργασίας σε εθνικό, τοπικό και τομεακό επίπεδο, ενώ αξιοποιούνται πρωτογενή δεδομένα για τη διάγνωση των πραγματικών αναγκών της αγοράς εργασίας (μέσω διασύνδεσης με ΕΡΓΑΝΗ, ΟΠΣ ΟΑΕΔ). Το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού (ΕΙΕΑΔ) καταργείται. Οι εργαζόμενοι μεταφέρονται στη Μονάδα Εμπειρογνωμόνων, στο υπουργείο Εργασίας ή στον ΟΠΕΚΑ, (στον οποίο μεταβιβάζεται η διαχείριση προγραμμάτων του Ταμείου Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους που ασκεί το ΕΙΕΑΔ) ανάλογα με τα καθήκοντα που ασκούσαν και τις ανάγκες των υπηρεσιών.
15. Κατάρτιση Εθνικής Στρατηγικής για την Αναβάθμιση των Δεξιοτήτων του Εργατικού Δυναμικού και τη Διασύνδεση με την Αγορά Εργασίας.
16. Αποτελεσματικότερος σχεδιασμός των προγραμμάτων συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης, με βάση τα αποτελέσματα του Μηχανισμού Διάγνωσης των Αναγκών της Αγοράς Εργασίας, της Εθνικής Στρατηγικής, καθώς και σχετικών μελετών και πορισμάτων της Μονάδας Εμπειρογνωμόνων Απασχόλησης του Υπουργείου.

Αναδιοργάνωση και εκσυγχρονισμός του ΟΑΕΔ – μετονομασία σε Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ)

20. Νέα ψηφιακά εργαλεία: ψηφιακή κάρτα ΔΥΠΑ, ψηφιακό μητρώο, ψηφιακό ατομικό σχέδιο δράσης που διευκολύνουν τους ανέργους στην άσκηση των δικαιωμάτων τους και διασυνδέονται μεταξύ τους ώστε να καθιστούν εφικτή την αποτελεσματική τους παρακολούθηση και τους ελέγχους.
21. Εισαγωγή κινήτρων απόδοσης για τους εργασιακούς συμβούλους με επιβράβευση της παραγωγικότητάς τους σύμφωνα με κριτήρια που θα θέτει η διοίκηση.
22. Νέα σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου, σύσταση τριών θέσεων υποδιοικητών. Τα μέλη του ΔΣ μειώνονται σε 11 (από 17), εκ των οποίων τα 4 υποδεικνύονται από τους εργοδοτικούς φορείς και τη ΓΣΕΕ, που σημαίνει ότι οι κοινωνικοί εταίροι εξακολουθούν να εκπροσωπούνται στη διοίκηση. Στόχος είναι: μεγαλύτερη ευελιξία στη λήψη αποφάσεων και διοίκηση από εξειδικευμένα στελέχη. Γι’ αυτό το λόγο άλλωστε προβλέπονται και ταχύτερες διαδικασίες σε σχέση με τις προμήθειες.
23. Μεταφορά του ΛΑΕΚ στους κοινωνικούς εταίρους. Τα αποθεματικά του λογαριασμού μέχρι 31.12.2022 παραμένουν στην ΔΥΠΑ για την εκπλήρωση των σκοπών της, ενώ η διαχείριση του πόρου από 1.1.2023 μεταφέρεται στους κοινωνικούς εταίρους που συμβάλλονται στην ΕΓΣΣΕ.
24. Σύσταση Συμβουλίου Κοινωνικών Εταίρων το οποίο θα διαχειρίζεται τα κονδύλια του “Ειδικού Λογαριασμού Κοινωνικών Εταίρων” τα οποία θα διατίθενται για την κατάρτιση εργαζομένων, τα ινστιτούτα των κοινωνικών εταίρων, τις δαπάνες συνδικαλιστικών οργανώσεων, στον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού, στο Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, κ.α. Επίσης θα γνωμοδοτεί για θέματα επαγγελματικής κατάρτισης, στεγαστικής πολιτικής, προγραμμάτων κοινωνικής πολιτικής κ.ά.
25. Νέες μέθοδοι για μια αναβαθμισμένη στεγαστική πολιτική με αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας της ΔΥΠΑ. Προβλέπεται η εκμίσθωση ακινήτων, ανοικοδόμηση με δαπάνες του μισθωτή, δυνατότητα αγοράς ακινήτων από τη ΔΥΠΑ, σύμπραξη με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς για την ανέγερση ακινήτων κ.α. Στόχος είναι η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση της περιουσίας του πρώην ΟΕΚ που έχει περιέλθει στον Οργανισμό αλλά και η ανάπτυξη πολιτικής που θα διευκολύνει τη στέγαση για χιλιάδες εργαζόμενους και ιδιαίτερα τους νέους.
26. Μετονομασία του ΟΑΕΔ σε Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), η οποία σηματοδοτεί την επανεκκίνηση του Οργανισμού στον συγκεκριμένο τομέα αλλά και τον αναπροσανατολισμό του στην εφαρμογή ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, παράλληλα με την καταβολή των αναγκαίων επιδομάτων.

Δημήτρης Κατσαγάνης – capital.gr