Μετά από ένα θρίλερ εννέα ωρών σκληρών διαπραγματεύσεων και έντονων διαφωνιών, οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατάφεραν να έρθουν σε συμφωνία για τη στάση που θα κρατήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση απέναντι στην Τουρκία το επόμενο διάστημα.

Η εξέλιξη αυτή άνοιξε το δρόμο για συμφωνία και στο ζήτημα της επιβολής κυρώσεων στη Λευκορωσία για τη νοθεία στις προεδρικές εκλογές.

Αθήνα και Λευκωσία εμφανίζονται τώρα ικανοποιημένες από το αποτέλεσμα της Συνόδου Κορυφής, με κυβερνητικές πηγές να αναφέρουν πως στο κείμενο συμπερασμάτων έχουν υιοθετηθεί σε μεγάλο βαθμό οι ελληνικές θέσεις.

Οι ίδιοι κύκλοι τονίζουν πως οι Κυριάκος Μητσοτάκης και Νίκος Αναστασιάδης, με την ξεκάθαρη στάση τους κατάφεραν να σταλεί ένα ξεκάθαρο μήνυμα στην Τουρκία από την Ευρώπη.

Γύρω στις 2:00 τα ξημερώματα της Παρασκευής, οι «27» άναψαν το πράσινο φως για το προσχέδιο συμπερασμάτων, το οποίο αφορά στη στάση της Ε.Ε. έναντι της Τουρκίας.

Το νέο προσχέδιο Μισέλ

Αργά το βράδυ της Πέμπτης, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ κατέθεσε για συζήτησε ένα νέο προσχέδιο συμπερασμάτων για την Τουρκία.

Το νέο αυτό κείμενο βασιζόταν στα δύο προηγούμενα, ωστόσο είχε προστεθεί η καταδίκη της Ε.Ε. για τις παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ.

Την ίδια ώρα, τονίζει πως η Ένωση είναι «πλήρως δεσμευμένη στην επίλυση του Κυπριακού» ενώ διατηρεί τη φράση για «χρήση όλων των μέσων» σε περίπτωση νέων μονομερών ενεργειών της Τουρκίας.

Δεσμεύει δε, το συμβούλιο για αποφάσεις μέχρι τον Δεκέμβρη ενώ παράλληλα περιλαμβάνει την ελληνική φράση για «οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών».

Στο νέο προτεινόμενο κείμενο τονίζεται επίσης πως η Ε.Ε. «καλεί την Τουρκία να ξεκινήσει διάλογο με στόχο την επίλυση όλων των θαλάσσιων διαφορών με την Κύπρο» ενώ παράλληλα σημειώνει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «παραμένει πλήρως δεσμευμένο για μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού».

Άλλη διόρθωση προβλέπει:

«Σε περίπτωση ανανεωμένων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, συμπεριλαμβανομένων σύμφωνα του άρθρου 29 της Συνθήκης της ΕΕ και του άρθρου 215 που αναφέρεται στη Συνθήκη Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), προκειμένου για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της».

Πρόκειται για μια έμμεση αναφορά σε κυρώσεις, παρότι δεν χρησιμοποιείται η συγκεκριμένη λέξη.

Το νέο προσχέδιο καταργεί επίσης μια προηγούμενη αναφορά ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί η κατανομή των πόρων υδρογονανθράκων στην Κύπρο, ενώ τονίζεται πως «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και θα επανέλθει αναλόγως και θα λάβει αποφάσεις, ανάλογα με την περίπτωση, το αργότερο κατά τη σύνοδό του του Δεκεμβρίου».

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Politico, κατά τη διάρκεια των συζητήσεων οι Ευρωπαίοι ηγέτες έριξαν στο τραπέζι και ορισμένα… δώρα για την Τουρκία -σε περίπτωση, φυσικά, που μειώσει τις εντάσεις με την Ελλάδα και την Κύπρο.

Ανάμεσα σε αυτά, ήταν οι ενισχυμένες εμπορικές συναλλαγές υπό μια νέα τελωνειακή ένωση αλλά και μεγαλύτερη συνεργασία στο μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες υιοθέτησαν, παράλληλα, και εσκεμμένα διφορούμενη γλώσσα, που επιτρέπει στην Άγκυρα να μεταφράσει ένα συγκεκριμένο σημείο ως «παράθυρο» για την χαλάρωση των περιορισμών βίζα για τους Τούρκους πολίτες που ταξιδεύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ωστόσο, όπως γράφει το Politico, ορισμένοι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι μια τέτοια ανάλυση είναι μάλλον υπερβολικά αισιόδοξη.

Και οι Ευρωπαίοι διπλωμάτες είναι προετοιμασμένοι για μια αρνητική αντίδραση από πλευράς της Τουρκίας.

Διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο

Την ίδια ώρα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συγκαλεί επίσης πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο και καλεί τον Ύπατο Εκπρόσωπο να ξεκινήσει συνομιλίες σχετικά με την οργάνωσή του.

Η συμμετοχή, το πεδίο εφαρμογής και το χρονοδιάγραμμα θα πρέπει να συμφωνηθούν με όλα τα μέρη. Το σημείο αυτό είναι μάλλον… προβληματικό, καθώς η Τουρκία αρνείται πάγια να καθίσει στο τραπέζι με την Κύπρο.

Η διάσκεψη αυτή θα μπορούσε να καταπιαστεί με ζητήματα για τα οποία απαιτούνται πολυμερείς λύσεις, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας οριοθέτησης, της ασφάλειας, της ενέργειας, της μετανάστευσης και της οικονομικής συνεργασίας, εξηγείται στο κείμενο των συμπερασμάτων.

Το χρονικό της Συνόδου Κορυφής

Αργά το βράδυ της Πέμπτης υπήρξαν φόβοι για «ναυάγιο» της Συνόδου, καθώς η Ελλάδα απέρριψε το προηγούμενο προσχέδιο του κειμένου συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου καθώς σε αυτό δεν υπήρχε αναφορά στην παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας, στην Ανατολική Μεσόγειο.

Μιλώντας στο CNN Greece, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, ξεκαθάρισε ότι το κείμενο, το οποίο είναι ένα πρώτο σχέδιο συμπερασμάτων -και για την αλλαγή του οποίου γίνονται διαβουλεύσεις- δεν ικανοποιεί την ελληνική πλευρά και για τον λόγο αυτό δεν το αποδέχεται.

Η Αθήνα ζητά σαφείς αναφορές για την Τουρκία και την υιοθέτηση ενός μηχανισμού κυρώσεων σε περίπτωση που η Τουρκία συνεχίσει την παραβατική της συμπεριφορά στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η Κύπρος έχει ήδη καταστήσει σαφές ότι δεν πρόκειται να συναινέσει σε κυρώσεις έναντι της Λευκορωσίας, εάν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν λάβει αντίστοιχες αποφάσεις και κατά της Τουρκίας.

Για τη θέση της αυτή, ωστόσο, η Λευκωσία δέχεται ισχυρές πιέσεις, με τον πρόεδρο Αναστασιάδη να δηλώνει, προτού ακόμη μεταβεί στις Βρυξέλλες ότι «οι κυρώσεις κατά της Τουρκίας δεν είναι αυτοσκοπός».