Στην Ιερά Πόλη του Μεσολογγίου, στον Ιερό Ναό του Αγίου Παντελεήμονος χοροστάτησε στην Ακολουθία του Κατανυκτικού Εσπερινού, το απόγευμα της Κυριακής Β’ Νηστειών, 16 Μαρτίου 2025, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνός.
Τον θείο λόγο κήρυξε ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος Σπυρίδων Βασιλάκος, Κληρικός της Ιεράς Μητροπόλεως Θηβών, Λεβαδείας και Αυλίδος, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Πνευματικός βηματισμός μέσα στην Αγία Τεσσαρακοστή».
Αμέσως μετά ο Σεβασμιώτατος χοροστάτησε στην Ακολουθία του Κατανυκτικού Εσπερινού στο Αγρίνιο, στον Ιερό Ναό Αγίας Τριάδος, με την συμμετοχή των Κληρικών της ευρύτερης περιοχής του Αγρινίου και πλήθους κόσμου.
Συνεχίζοντας την ανάπτυξη του θέματος: «Πορεία στην Μεγάλη Τεσσαρακοστή με οδοδείκτη το Γεροντικό», το οποίο πραγματεύεται στους φετινούς Κατανυκτικούς Εσπερινούς, ανέφερε μεταξύ άλλων, ότι την προηγούμενη Κυριακή ζήσαμε τον θρίαμβο της Ορθοδοξίας. Έναν τέτοιο θρίαμβο συνεχίζουμε να εορτάζουμε και σήμερα, στο πρόσωπο του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, ο οποίος απέδειξε ότι η Ορθοδοξία είναι η Εκκλησία της χάριτος. Υπήρξε μορφή εκπληκτική, με λαμπρή αυτοκρατορική παιδεία και τεράστια διανοητική εμβέλεια. Μεγάλωσε μέσα στο θαύμα της πίστης και την ενέργεια της προσευχής, έχοντας αφομοιώσει ολόκληρη την πατερική παράδοση. Το μεγαλείο του, όμως, συνίσταται πρώτιστα στο ότι απέκτησε την εμπειρία του Αγίου Πνεύματος μέσα από την άσκηση. Ό,τι βίωσε το μεταμόρφωσε σε θεολογικό λόγο και μαρτυρία, και το παρέδωσε στην Εκκλησία. Δεκατέσσερις αιώνες πατερικής παράδοσης συνοψίζονται στο «Παλαμικό Ταμείο».
Ο Σεβασμιώτατος αναφέρθηκε στην διδασκαλία και τις πνευματικές εμπειρίες του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, παρουσιάζοντας παράλληλα αποσπάσματα από το Γεροντικό και τους βίους των Αγίων, τονίζοντας ότι ο Άγιος μας εμπνέει και μας παρακινεί σε πνευματική φιλοτιμία για να αναζητήσουμε και εμείς και να γευθούμε ίσως κάτι ελάχιστο από τις δικές του εμπειρίες.
Το πρώτο σημείο που υπογράμμισε ήταν ότι ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς υπήρξε ησυχαστής∙ ο κύριος εκπρόσωπος και πρόμαχος της μακράς ησυχαστικής παραδόσεως. Η ησυχία είναι θεόσδοτη μέθοδος και τρόπος ζωής που οδηγεί στην αναμαρτησία. Συνδέεται άρρηκτα με την νήψη του νου και την πνευματική εγρήγορση. Είναι μία ολόκληρη επιστήμη των λογισμών, της καρδίας και των αισθήσεων, που βοηθά τον άνθρωπο να μην παραμένει αχαλίνωτος και υποδουλωμένος στον κόσμο των αισθήσεων και των νοητών, προκειμένου να επιτύχει τον στόχο του, που είναι η θέωση, το «καθ’ ομοίωσιν».
Με τις ησυχαστικές πρακτικές: νηστεία, αγρυπνία, προσευχή, αποκτώνται τα ουράνια χαρίσματα στην ορθόδοξη πατερική παράδοση. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς μελέτησε την ασκητική γραμματεία κοντά σε αγίους ησυχαστές. Διδάχτηκε την ιερά νήψη και την νοερά προσευχή. Κατεξοχήν όμως διδάσκαλός του υπήρξε ο προσωπικός του κόπος και η μέσω των κόπων του αποκτηθείσα εμπειρία.
Ο Μητροπολίτης κ. Δαμασκηνός τόνισε επίσης ότι ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς υπήρξε εργάτης της προσευχής, μυήθηκε στην εμπειρία της προσευχής, φανέρωσε στην Εκκλησία την πράξη της προσευχής, όπως την έζησε ο ίδιος και ιδιαιτέρως καλλιέργησε τη νοερά προσευχή. Η μονολόγιστη ευχή είναι η βάση της ησυχαστικής μεθόδου προσευχής.
Βίωσε την άκτιστη χάρη της Αγίας Τριάδος. Ο Θεός είναι απρόσιτος, απροσπέλαστος στην ουσία Του. Είναι όμως μεθεκτός μέσα από τις ενέργειές Του. Η ορθόδοξη περί ακτίστου Χάριτος διδασκαλία εμπνέει αισιοδοξία. Είμαστε ευγνώμονες στον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, γιατί διετύπωσε ορθόδοξα την “άπαξ παραδοθείσαν τοις αγίοις πίστιν” σχετικά με το ανακύψαν κατά τον 14ον αιώνα ζήτημα της διακρίσεως ουσίας και ενεργείας του Θεού, του ακτίστου των θείων ενεργειών και της δυνατότητας των πιστών, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να λαμβάνουν εμπειρία της ακτίστου θείας Χάριτος και να βιώνουν την κατά Χάριν θέωση.
Το τελευταίο στοιχείο από την ζωή του Αγίου, που ανέλυσε και παρουσίασε ο Σεβασμιώτατος, ήταν ότι ο Άγιος παρέμεινε ασάλευτος έναντι της αιρετικής πλάνης. Ήλεγξε τους Άρχοντες αλλά και τους ζηλωτές. Υπήρξε υπόδειγμα εκκλησιαστικού ανδρός και θεολόγου που οριοθέτησε σε κρίσιμους καιρούς την πατερικότητα απέναντι στην αιρετική πλάνη, αυθαιρεσία και αλλοτρίωση της Δυτικής Χριστιανοσύνης.
Καταλήγοντας τόνισε, ότι ο Άγιος Γρηγόριος παραμένει ο δείκτης της πορείας για την θέση και την ευθύνη της Ορθοδοξίας στον σύγχρονο κόσμο. Το μήνυμα της διδασκαλίας του στην εποχή μας είναι η πρόσκληση όλων μας, χωρίς καμιά αναβολή και συμβιβασμό στην πορεία της θεώσεως.
Η ακολουθία του Κατανυκτικού Εσπερινού της Κυριακής Β’ Νηστειών τελέσθηκε επίσης:
Στην Αμφιλοχία, στον Ιερό Ναό Αγίου Αθανασίου, με ομιλητή τον Πανοσιολογιώτατο Αρχιμανδρίτη Βαρνάβα Λαμπρόπουλο, Ιεροκήρυκα της Ιεράς Μητροπόλεως Νικοπόλεως και Πρεβέζης και θέμα: «Πόσο ακριβό είναι το φως;».
Στον Αστακό, στον Ιερό Ναό Αγίου Ανδρέου, με ομιλητή τον Πανοσιολογιώτατο Αρχιμανδρίτη Ιωσήφ Ζωγράφο, Γενικό Αρχιερατικό Επίτροπο της Ιεράς Μητροπόλεώς μας και θέμα: «Κύριε φώτισόν μου το σκότος».
Στην Βόνιτσα, στον Ιερό Ναό Αγίου Σπυρίδωνος, με ομιλητή τον Πανοσιολογιώτατο Αρχιμανδρίτη Σιλουανό Ψιλλιά, Ιεροκήρυκα της Ιεράς Μητροπόλεώς μας και θέμα: «Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και η θεωρία του Ακτίστου Φωτός».
Στο Θέρμο, στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, με ομιλητή τον Πανοσιολογιώτατο Αρχιμανδρίτη Καλλίνικο Καζαντζή, Εφημέριο του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Ζωοδόχου Πηγής Αγρινίου και θέμα: «ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, διδάσκαλος της Αληθείας».
