Δημοσίευμα της «Εφημερίδας των Συντακτών» με τίτλο «Οι ιχθυοκαλλιέργειες αφανίζουν τα λιβάδια Ποσειδωνίας». Διαβάστε αναλυτικά:

Έρευνα περιβαλλοντικών οργανώσεων δείχνει ότι εξαιτίας των εγκαταστάσεων βιομηχανικής ιχθυοκαλλιέργειας σε Πόρο και Μέθανα έχουν καταστραφεί ολοσχερώς 117 στρέμματα των τόσο σημαντικών για τη διατήρηση της θαλάσσιας ζωής «τροπικών δασών της Μεσογείου», ενώ τεράστιες εκτάσεις βρέθηκαν σε κατάσταση υποβάθμισης. ● Υπολογίζεται ότι έως το 2050 κινδυνεύει να χαθεί μεγάλο μέρος αυτών των ζωτικής σημασίας οικοσυστημάτων.

Ενας από τους σημαντικότερους θαλάσσιους οικοτόπους της Μεσογείου, τα λιβάδια Ποσειδωνίας, αντιμετωπίζουν δραματική μείωση στις περιοχές του Πόρου και των Μεθάνων σύμφωνα με νέα προκαταρκτική έρευνα της περιβαλλοντικής οργάνωσης iSea, η οποία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την Καθετή, τον μη κερδοσκοπικό πολιτιστικό και εκπαιδευτικό φορέα του Αργοσαρωνικού με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, τουλάχιστον 117 στρέμματα λιβαδιών Ποσειδωνίας έχουν ήδη καταστραφεί ανεπιστρεπτί κυρίως εξαιτίας των ιχθυοκαλλιεργειών. Στο πλαίσιο της έρευνας, που χρηματοδοτήθηκε από το Argosaronic Environment Foundation και το Rauch Foundation, εξετάστηκαν οι περιοχές όπου τα λιβάδια Ποσειδωνίας δέχονται πιέσεις, με σημαντικό κομμάτι αυτής να αποτελούν οι περιοχές γύρω από τις εγκαταστάσεις ιχθυοκαλλιέργειας.

Υποβάθμιση

Στην περιοχή του Πόρου τα λιβάδια Ποσειδωνίας καλύπτουν 700 στρέμματα. Η έρευνα κατέγραψε την απώλεια τουλάχιστον 81 στρεμμάτων με κύρια αιτία τη γειτνίαση με τις ιχθυοκαλλιέργειες στα βόρεια του νησιού. Δευτερεύοντες κίνδυνοι περιλαμβάνουν την αγκυροβόληση σκαφών και τη ρύπανση από παράκτιες δραστηριότητες.

Στη χερσόνησο των Μεθάνων τα λιβάδια εκτείνονται σε 964 στρέμματα, αλλά τουλάχιστον 36 στρέμματα έχουν ήδη καταστραφεί κυρίως λόγω της ρύπανσης που προέρχεται από παλαιότερες και υφιστάμενες μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας. Η μελέτη ανέδειξε ότι οι περιοχές κοντά σε λειτουργικές ή εγκαταλειμμένες ιχθυοκαλλιέργειες παρουσιάζουν εκτεταμένη περιβαλλοντική υποβάθμιση ή πλήρη καταστροφή.

Ζωντανά λιβάδια Ποσειδωνίας δεν βρέθηκαν σε ακτίνα 50 μέτρων από τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις υδατοκαλλιεργειών. Το γεγονός αυτό δεν προκαλεί έκπληξη, καθώς η λειτουργία των εγκαταστάσεων έχει πιθανότατα εξαλείψει τα κάποτε υπάρχοντα λιβάδια, όπως υποδεικνύεται από την κάλυψη εκτεταμένων περιοχών με νεκρό λιβάδι. Ωστόσο ζωντανά λιβάδια βρέθηκαν σε ακτίνα 90 μ. από τις εγκαταστάσεις του Πόρου και σε ακτίνα 174 μ. από αυτές των Μεθάνων.

Τα λιβάδια αυτά βρέθηκαν σε υποβαθμισμένη κατάσταση αποτελώντας μίξη νεκρού λιβαδιού και μερικών ζωντανών βλαστών Ποσειδωνίας. Οι επιφάνειες των βλαστών εμφάνιζαν εκτεταμένη κάλυψη από επίφυτα (φυτά που αναπτύσσονται πάνω σε άλλα φυτά), μια γνωστή επίπτωση της οργανικής ρύπανσης.

Τα λύματα

Σε περιοχές από τις οποίες έχουν καταργηθεί ή μετεγκατασταθεί παλιότερες μονάδες μπορούν να παρατηρηθούν λιβάδια σε ακτίνα απόστασης 20 μ. και πέρα στον Πόρο, τα οποία παρουσιάζουν σοβαρή υποβάθμιση και εκτεταμένη παρουσία νεκρού λιβαδιού. Η επιβίωση του λιβαδιού που προαναφέρεται πιθανότατα οφείλεται στη χρονικά περιορισμένη λειτουργία της μονάδας, η οποία εντοπιζόταν στο σημείο μόνο για 6 χρόνια (2012-2018).

Οσον αφορά τα λιβάδια Ποσειδωνίας σε σχέση με τις ζώνες των σχεδιαζόμενων Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ) και για τις δύο τοποθεσίες, παρ’ όλο που οι γενικές μελέτες για τις επιπτώσεις των υδατοκαλλιεργειών που αναφέρονται στη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) εκτιμούν μια ακτίνα επίδρασης έως 150 μ. από τις εγκαταστάσεις, πιο εξειδικευμένες μελέτες που αφορούν την Ποσειδωνία υποδεικνύουν ότι οι απορροές των λυμάτων πιθανότατα μεταφέρονται σε σημαντικές αποστάσεις, επιδρώντας στα λιβάδια της Ποσειδωνίας ακόμα και σε απόσταση 3 χιλιομέτρων.

Για τον Πόρο συνολικά 1,78 εκτάρια Ποσειδωνίας εντοπίστηκαν εντός της ευρύτερης ζώνη της ΠΟΑΥ. Συνολικά βρέθηκαν 2,47 εκτάρια λιβαδιών εντός της ζώνης 400 μ. (ζώνη υψηλής επιρροής) από τις προτεινόμενες και υπάρχουσες εγκαταστάσεις. Στη ζώνη των 800 μ. εντοπίστηκαν 4,02 εκτάρια, ενώ συνολικά 7,48 εκτάρια λιβαδιών βρίσκονται στη ζώνη 3 χιλιομέτρων, τα οποία και προβλέπεται ότι θα δεχτούν κάποια επιρροή από τις προτεινόμενες και υπάρχουσες εγκαταστάσεις.

Oσον αφορά τα Μέθανα, εντοπίστηκαν στην ευρύτερη περιοχή της ΠΟΑΥ 3,53 εκτάρια Ποσειδωνίας. Επιπλέον, 0,19 εκτάρια βρέθηκαν εντός της ζώνης 400 μ. από τις προτεινόμενες και υπάρχουσες εγκαταστάσεις, τα οποία και θα δεχτούν υψηλή επιρροή από τις μονάδες, ενώ εντοπίστηκαν 1,46 εκτάρια εντός της ζώνης των 800 μ. Λαμβάνοντας υπόψη τη ζώνη επιρροής των 3 χιλιομέτρων εκτιμήθηκε ότι 7,19 εκτάρια λιβαδιών θα επηρεαστούν τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό από τις προτεινόμενες και υπάρχουσες εγκαταστάσεις.

Αποκατάσταση

Τα λιβάδια Ποσειδωνίας, γνωστά και ως τα «τροπικά δάση της Μεσογείου», παίζουν κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση της θαλάσσιας ζωής παρέχοντας καταφύγιο και τροφή σε εκατοντάδες θαλάσσια είδη, μεταξύ των οποίων ψάρια εμπορικής αξίας, στη δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα και στην προστασία των ακτών από τη διάβρωση. Ωστόσο η ρύπανση και οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπως η βιομηχανική ιχθυοκαλλιέργεια, επιταχύνουν την καταστροφή τους δημιουργώντας μη αναστρέψιμες περιβαλλοντικές συνέπειες.

Το Argosaronic Environment Foundation, το Rauch Foundation και η Καθετή καλούν τις αρμόδιες αρχές και τους τοπικούς φορείς να αναλάβουν άμεση δράση για την προστασία των λιβαδιών Ποσειδωνίας με την αναθεώρηση των περιβαλλοντικών κριτηρίων για τη χωροθέτηση ιχθυοκαλλιεργειών, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν τοποθετούνται σε περιοχές κρίσιμης οικολογικής σημασίας. Οι νέες μονάδες πρέπει να βρίσκονται τουλάχιστον ένα χιλιόμετρο μακριά από τα εναπομείναντα λιβάδια Ποσειδωνίας και σε βάθος άνω των 100 μέτρων.

Κι ακόμη με τον καθορισμό και έλεγχο ζωνών αγκυροβόλησης στις ευαίσθητες περιοχές, ώστε να μειωθεί η μηχανική καταστροφή των λιβαδιών με την εφαρμογή προγραμμάτων αποκατάστασης των κατεστραμμένων λιβαδιών μέσω ειδικών τεχνικών φύτευσης και διατήρησης και με την ενίσχυση της ενημέρωσης και της ενεργοποίησης της τοπικής κοινωνίας, ώστε να δημιουργηθεί ένα δίκτυο πολιτών που θα συμβάλει στην προστασία αυτών των πολύτιμων οικοτόπων.

Θεσμικό πλαίσιο

Στην τρέχουσα συγκυρία απαιτείται συνολική επανεξέταση του θεσμικού πλαισίου για τις ΠΟΑΥ και των κανονισμών που διέπουν τη χωροθέτηση των ιχθυοκαλλιεργειών, καθώς τα επιστημονικά δεδομένα καταδεικνύουν ότι η Ποσειδωνία επηρεάζεται ακόμη και σε απόσταση 3 χιλιομέτρων. Οποιαδήποτε χωροθέτηση εκτός αυτών των κριτηρίων αποτελεί σοβαρή περιβαλλοντική ανευθυνότητα, δεδομένης της κρίσιμης σημασίας αυτού του οικοτόπου, επισημαίνουν οι

Αν και τα λιβάδια Ποσειδωνίας είναι προστατευόμενα από εθνικές και διεθνείς συνθήκες, η καταστροφή τους επιταχύνεται. Χωρίς άμεση δράση μέχρι το 2050 μεγάλες περιοχές της Μεσογείου κινδυνεύουν να χάσουν εντελώς αυτά τα ζωτικής σημασίας οικοσυστήματα. Εξάλλου η προστασία των λιβαδιών Ποσειδωνίας δεν είναι μόνο περιβαλλοντικό ζήτημα. Είναι επίσης ζήτημα οικονομίας, αλιείας, τουρισμού και ποιότητας ζωής για τις τοπικές κοινωνίες.