Γράφει ο Δημήτρης Κωνσταντόπουλος*
Το Δημογραφικό είναι το μεγαλύτερο εθνικό ζήτημα της εποχής μας. Όπως αποτυπώνεται στα στοιχεία και στα σενάρια της ΕΛΣΤΑΤ και της Eurostat για τις μεταβολές και την εξέλιξη του πληθυσμού, το 2011 – 2021 η μείωση ανήλθε σε 445.000 άτομα, ενώ ο πληθυσμός το 2050 προβλέπεται να μειωθεί κατά 16,7%.
Η Ελλάδα, λοιπόν, γηράσκει, χωρίς όμως να προκρίνονται από την Πολιτεία μέτρα για την καταπολέμηση της γήρανσης και της απομείωσης του πληθυσμού. Ταυτόχρονα, τα τελευταία χρόνια, αντί να προωθούνται κίνητρα ώστε τα νέα ζευγάρια να επιλέγουν να τεκνοποιήσουν, βλέπουμε να βάλλεται η δημιουργία οικογένειας, καθώς και η τριτεκνία και η πολυτεκνία, μέσα από τη συστηματική άρση προνομίων και διευκολύνσεων.
Οι διεπιστημονικές προσεγγίσεις των παρεμβάσεων που απαιτούνται αναδεικνύουν την ανάγκη για στοχευμένες πολιτικές και συντονισμένη συνεργασία μεταξύ υπουργείων αλλά και κεντρικού κράτους και τοπικής αυτοδιοίκησης. Κάτι που φαίνεται να μη γίνεται αντιληπτό από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, όπως δεν είχε γίνει αντιληπτό και από την προηγούμενη των ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ.
Θα περίμενε κάποιος στα τρία αυτά χρόνια διακυβέρνησης της ΝΔ να έχει παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αντιμετώπισης του Δημογραφικού, με παρεμβάσεις από το πεδίο της εργασίας, της κοινωνικής ασφάλισης και της φορολογίας έως το πεδίο της παιδείας, της στέγασης και των υποδομών. Αντ’ αυτού, είδαμε μόνο ένα επίδομα γέννησης και μια επέκταση στο ωράριο του ολοήμερου σχολείου. Εστιάζοντας στην πρόσφατη ανακοίνωση για το ωράριο, μπορούμε να δούμε και το πώς οι θεσμοί χρησιμοποιούνται στην υπηρεσία των εκλογών.
Ο τύπος του ολοήμερου σχολείου υιοθετήθηκε στην Ελλάδα το 1997 από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ως ένας καινοτόμος εκπαιδευτικός θεσμός κοινωνικής πολιτικής. Επεκτάθηκε την περίοδο 2010 – 2011, επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, συμβάλλοντας καθοριστικά στη διευκόλυνση της καθημερινότητας της οικογένειας και στην αναβάθμιση της παρεχόμενης σχολικής εκπαίδευσης και των εξωσχολικών δραστηριοτήτων.
Σήμερα, ωστόσο, 25 χρόνια μετά τη θεσμοθέτησή του, το ολοήμερο σχολείο πράγματι χρειάζεται ουσιαστική αναβάθμιση. Το ζητούμενο δεν είναι μόνο να ενισχυθεί περισσότερο ο προνοιακός χαρακτήρας του θεσμού, καλύπτοντας τις κοινωνικές ανάγκες της εργασίας. Χρειάζεται και να απαντά ευρύτερα στο ζήτημα των αυξανόμενων ανισοτήτων στην εκπαίδευση με ένα καινοτόμο διαθεματικό πρόγραμμα σπουδών (εκπαίδευση STEM, τέχνες, αθλητισμός, μουσική, εκμάθηση ξένων γλωσσών και άλλες δραστηριότητες), το οποίο όμως να μπορεί να υλοποιηθεί στην πράξη. Και ενώ το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων ανακοίνωσε ένα διευρυμένο χρονικά και αναβαθμισμένο ποιοτικά ολοήμερο σχολείο, παραλείπει να μας παρουσιάσει το πώς αυτό θα επιτευχθεί.
Η σωστή λειτουργία του ολοήμερου σχολείου, με τα πρόσθετα γνωστικά αντικείμενα, προϋποθέτει και την κατάλληλη κτιριακή και υλικοτεχνική υποδομή. Να διαθέτουν, δηλαδή, τα σχολεία τραπεζαρία, χώρους ξεκούρασης, γυμναστήριο, αίθουσα μουσικής και εικαστικών, καθώς και άρτια εξοπλισμένους χώρους άθλησης ή άλλων εξειδικευμένων δραστηριοτήτων (π.χ., ρομποτική). Χρειάζεται δε να στελεχωθούν επαρκώς με εκπαιδευτικό και υποστηρικτικό προσωπικό, με αξιοπρεπείς μισθούς και σταθερές συνθήκες εργασίας. Η απλή επέκταση του ωραρίου ή η ανακοίνωση πρόσθετων γνωστικών αντικειμένων φαίνεται ως «προεκλογική παροχή» όταν προηγείται ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για τη λειτουργία του ολοήμερου σχολείου. Σε κάθε περίπτωση, το Δημογραφικό δεν λύνεται μόνο με ένα επίδομα γέννησης και ένα διευρυμένο ωράριο στο ολοήμερο.
Πέρα, όμως, από την πραγματική ενίσχυση που χρειάζεται το ολοήμερο σχολείο, βλέπουμε ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας αρνείται να ασκήσει αποτελεσματική κοινωνική πολιτική και να διασφαλίσει επαρκώς την έμπρακτη στήριξη της ελληνικής οικογένειας. Αυτό αποτυπώθηκε πρόσφατα και στα αποτελέσματα των ωφελουμένων της Δράσης «Προώθηση και υποστήριξη παιδιών για την ένταξή τους στην προσχολική εκπαίδευση, καθώς και για την πρόσβαση παιδιών σχολικής ηλικίας, εφήβων και ατόμων με αναπηρία σε υπηρεσίες δημιουργικής απασχόλησης». Εκτός ΚΔΑΠ και παιδικών σταθμών για το έτος 2022 – 2023 βρέθηκαν 84.189 παιδιά ηλικίας 5 – 12 ετών. Πρόκειται για έναν αποκλεισμό που χρειάζεται να αντιμετωπιστεί άμεσα, ώστε να μπορούν όλα τα παιδιά να έχουν πρόσβαση σε αυτές τις δομές και τις υπηρεσίες.
Το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής έχει επεξεργαστεί μια δέσμη πολιτικών και μέτρων βάσει των βέλτιστων ευρωπαϊκών πρακτικών, που αντιμετωπίζουν τις ανησυχίες των νέων ζευγαριών. Πρόκειται για πολιτικές και μέτρα που απαντούν στα αιτήματα για σταθερή και καλά αμειβόμενη εργασία, για ποιοτική και χαμηλού κόστους στέγαση, για εκσυγχρονισμό και διεύρυνση των επιδομάτων τέκνων και βεβαίως για θεσμικές διευκολύνσεις που σχετίζονται με την εργασία. Πολιτικές και μέτρα που στοχεύουν στην πραγματική βελτίωση της ποιότητας ζωής των νέων ζευγαριών και παρέχουν ένα υποστηρικτικό δημόσιο δίκτυο δομών και υπηρεσιών σε μια οικογένεια.
*Βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας
ΚΙΝΑΛ – ΠΑΣΟΚ
