Του Γιάννη Πανάγου

Ανακατατάξεις που δεν έχουν υπάρξει εδώ και δεκαετίες, καταγράφονται μέσα σε λίγες εβδομάδες στις αγορές αγροτικών προϊόντων, κάτι που θα πρέπει να έχουν υπόψη τους οι παραγωγοί πριν κάνουν τις καλλιεργητικές τους επιλογές. Το θέμα δεν σταματάει στις εαρινές καλλιέργειες για τις οποίες η προετοιμασία κορυφώνεται αλλά επεκτείνεται σε όλο το φάσμα της αγροτικής παραγωγής.

Α​ν μάλιστα οι συνθήκες του κορωνοϊού ήρθαν για να μείνουν, όπως υποστηρίζεται από πολλούς αναλυτές τον τελευταίο καιρό, τότε, η διερεύνηση από την πλευρά των παραγωγών θα πρέπει να έχει βάθος και ευρύ χρονικό ορίζοντα.

Μια πρώτη ανάγνωση των μέχρι σήμερα επιπτώσεων του Covid – 19 στο εμπόριο των αγροτικών προϊόντων θα μπορούσε κάπως απλουστευτικά να παραπέμψει σε τρεις κατηγορίες:

• Είναι τα προϊόντα πρώτης ανάγκης στη διατροφή (ανθρώπων και ζώων), όπως τα σιτηρά (ψωμί – ζυμαρικά), οι πατάτες, το ρύζι και το καλαμπόκι που δείχνουν να καταγράφουν σαφέστατα αυξημένη ζήτηση και να βελτιώνουν τη θέση τους στην αγορά, επομένως και την τιμή παραγωγό.

• Είναι τα φρούτα και λαχανικά που επίσης παρουσιάζουν μεγάλη ζήτηση, ωστόσο δεν αποθηκεύονται και την ίδια στιγμή πλήττονται από τις δυσκολίες στη διακίνηση, λόγω του ευαίσθητου χαρακτήρα τους.

• Είναι τα βιομηχανικά και ενεργειακά φυτά τα οποία υφίστανται αναμφίβολα πίεση, καθώς η κατανάλωση στον ενδυματολογικό κλάδο παρουσιάζει κάθετη πτώση, ενώ η παγκόσμια ύφεση υπονομεύει τις τιμές των καυσίμων.γάλα.

Αν θέλουμε πάντως να δούμε τα πράγματα σε μεγαλύτερο βάθος, υπάρχουν πολλά τα οποία θα μπορούσαμε να πούμε για επί μέρους καταστάσεις που χαρακτηρίζουν τις συνθήκες των αγορών αγροτικών προϊόντων. Στα προϊόντα ζωικής παραγωγής για παράδειγμα, ο πρώτος μήνας του κορωνοϊού στην Ευρώπη και την Αμερική, έδειξε μια κάμψη της ζήτησης, αρχικά στα κρέατα και στη συνέχεια στο γάλα.

Διακριτικά κρέατα και γαλακτοκομικά

Η μείωση αυτή της ζήτησης αποδίδεται επίσης, τόσο στον ευαίσθητο χαρακτήρα αυτών των προϊόντων ανεξάρτητα αν είναι νωπά ή κατεψυγμένα, όσο και σε μια εντύπωση που υπάρχει στους καταναλωτές ότι δεν συνεισφέρουν το ίδιο σημαντικά με τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης στη θωράκιση της ανθρώπινης υγείας και ειδικά αυτή την κρίσιμη -λόγω του Covid – 19- περίοδο.

Την ίδια στιγμή βέβαια, παρατηρείται μια αύξηση της κατανάλωσης σε εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα αυτής της κατηγορίας και ειδικά στα κρέατα, η ζήτηση εντοπίζεται σε φρέσκα τοπικά προϊόντα και σε κρέατα ντόπιων φυλών. Κάτι ανάλογο παρατηρείται και στα τυροκομικά προϊόντα, όπως και στο γάλα, όπου ωστόσο, η συνολική καταναλωτική ζήτηση εμφανίζεται μάλλον μειωμένη.

Ψηλά σιτηρά και ρύζι

Στην πρώτη κατηγορία, παράλληλα με την ραγδαία αύξηση της κατανάλωσης, η άνοδος των τιμών, ειδικά στα σιτηρά, αναμένεται να επηρεασθεί το επόμενο διάστημα σε μεγάλο βαθμό και από τους περιορισμούς που τίθενται στις εξαγωγές ειδικά από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Ρωσία, Ουκρανία, Ρουμανία και άλλες έχουν ήδη καταστήσει γνωστές τις πρώτες απαγορεύσεις εξαγωγών σε σιτηρά, άλευρα, σόγια, σπορέλαιο, καλαμπόκι, κριθάρι και σίκαλη, κάτι το οποίο θα καταγραφεί το επόμενο ως έλλειμμα στις αγορές της γύρω περιοχής αλλά και διεθνώς. Τάση ανόδου στη τιμή, ειδικά στην εγχώρια αγορά, δείχνει να παρουσιάζει και το καλαμπόκι από τη στιγμή που «φρέναραν» οι από βορρά εισαγωγές.

Θέμα φαίνεται να ανακύπτει και στο ρύζι, όπου η παγκόσμια κατανάλωση δείχνει να αυξάνεται και τα αποθέματα αντίστοιχα να μειώνονται. Κάποιες πληροφορίες που έφθασαν στο Agronews, αναφέρουν ότι θέμα περιορισμών στις εξαγωγές ρυζιού με αφορμή την διατροφική επάρκεια έχει απασχολήσει και την ελληνική κυβέρνηση. Δεν είναι ωστόσο καθαρό αν το θέμα αυτό έχει πραγματική βάση ή είναι ένα παιχνίδι των μεταποιητικών επιχειρήσεων και των διακινητών του προϊόντος για να διατηρήσουν χαμηλά τις τιμές παραγωγού, τώρα ότι η προσφορά από την πλευρά των παραγωγών περιορίζεται και οι τιμές ανεβαίνουν. Ήδη κάποιοι παραγωγοί έχουν απευθύνει μηνύματα στους κυβερνητικούς αρμοδίους να μην προχωρήσουν σε μια τέτοια κίνηση που θα είχε δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις για τους Έλληνες καλλιεργητές ρυζιού.

Δώρα» στα φρουτολαχανικά

Στη δεύτερη κατηγορία, δηλαδή στα φρουτολαχανικά η κατάσταση έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Είδαμε τον τελευταίο καιρό την εγχώρια παραγωγή ακτινιδίων να φεύγει εύκολα και σε πολύ καλές τιμές για τους παραγωγούς και διακινητές του προϊόντος. Βλέπουμε αυτές τις μέρες και τα πορτοκάλια να έχουν πολύ μεγάλη ζήτηση, κυρίως για εξαγωγή και τις τιμές παραγωγού να φθάνουν ακόμα και στα 60 λεπτά το κιλό, κάτι που είχε να συμβεί πάρα πολλά χρόνια.

Πολύ δυνατά δείχνει να επιστρέφει στην παγκόσμια ζήτηση και η πατάτα, κάτι που κάνει πολλούς καλλιεργητές να το ξανασκέφτονται εν όψει των εαρινών σπορών.

Ενδεχομένως το ίδιο καλή να ήταν η ζήτηση και σε όλα τα πράσινα λαχανικά, αν δεν ανέκυπτε, τουλάχιστον στην εσωτερική αγορά, αυτό το θέμα με τις λαϊκές αγορές, για το οποίο κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα γιατί άνοιξε τόσο.

Δεν είναι πάντως λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο δραστικός περιορισμός στον τρόπο λειτουργίας των λαϊκών αγορών, ήταν το «δωράκι» της κυβέρνησης προς τα super market, προκειμένου και εκείνα με τη σειρά τους να κάνουν αποδεκτές κάποιες ρυθμίσεις για τη προστασία των καταναλωτών από τον κορωνοϊό.

Έτσι, την ώρα που οι νταλίκες των super market φορτώνουν χωρίς κανέναν περιορισμό από την μια άκρη της χώρας στην άλλη, οι παραγωγοί των λαϊκών αγορών δεν μπορούν να μεταφέρουν τα προϊόντα τους εκτός της Περιφέρειας.

Και ενώ έχουν το νόημά τους οι αποστάσεις ανάμεσα στους πάγκους, από την πλευρά των παραγωγών αντιμετωπίζεται με καχυποψία το γεγονός ότι δεν δίνεται η δυνατότητα για περισσότερες λαϊκές αγορές με τα ίδια μέτρα ασφάλειας των καταναλωτών, τα οποία, όπως υποστηρίζουν σε πολλές περιπτώσεις είναι πολύ πιο αποτελεσματικά απ’ αυτά που ισχύουν για τους κλειστούς και κλιματιζόμενους χώρους των super market.

Φυλλοροεί το βαμβάκι

Τέλος στην Τρίτη κατηγορία, μεγάλες δυσκολίες ανακύπτουν για τα βιομηχανικά φυτά, όπως το βαμβάκι και η κλωστική κάνναβη, καθώς η κατανάλωση στον τομέα της ένδυσης έχει βουλιάξει κυριολεκτικά και τα παγκόσμια αποθέματα μεγαλώνουν.

Ανησυχίες υπάρχουν και για τα ενεργειακά φυτά, από τη στιγμή που οι τιμές του πετρελαίου έχουν πέσει τόσο χαμηλά και η συμφωνία των τελευταίων ωρών ανάμεσα στη Ρωσία και τις χώρες του ΟΠΕΚ δεν δείχνει ικανή να αντιστρέψει εύκολα την πορεία των τιμών του πετρελαίου, καθώς η παγκόσμια ύφεση καραδοκεί. Προς το παρόν οι εγχώριες επιχειρήσεις στο χώρο του βιοντίζελ δεν φαίνεται να αναιρούν τα συμβόλαιά τους που υπέγραψαν με τους παραγωγούς στις αρχές του χρόνου, κανείς δεν ξέρει ωστόσο τι θα γίνει τελικά μέχρι το φθινόπωρο.

Η προοπτική του ηλιέλαιου για ανθρώπινη κατανάλωση στον ηλίανθο είναι πάντως μια διέξοδος, από τη στιγμή που η διεθνής ζήτηση για ηλιέλαιο θα μεγαλώσει.

Και για να μην υπάρξουν παρεξηγήσεις, ανεξάρτητα από την εικόνα που παρουσιάζουν σήμερα ή και στο εγγύς μέλλον οι αγορές αγροτικών προϊόντων, αυτό δεν σημαίνει ότι οι συνθήκες στον τομέα της αγροτικής παραγωγής δεν δυσχαιρένουν σημαντικά σ’ αυτή τη φάση, ώστε να καθιστούν αναγκαία τη λήψη μέτρων διευκόλυνσης της εξέλιξης της παραγωγής. Αυτά είναι που εξετάζουν με θετική ματιά σ’ αυτή τη φάση οι Βρυξέλλες, αυτά είναι που θα πρέπει να δει με πραγματικό ενδιαφέρον για τους συντελεστές της αγροτικής παραγωγής και η κυβέρνηση. Ειδικά στον χρηματοδοτικό τομέα, οι διευκολύνσεις των αγροτών είναι περίπου αυτονόητες. Το ίδιο αναγκαία είναι η βελτίωση της ρευστότητας των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, είτε με την αναστολή κάποιων υποχρεώσεων είτε με την εγγύτερη καταβολή των άμεσων ενισχύσεων, κάτι για το οποίο έχει επίσης μιλήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Απαγόρευσε εξαγωγές η Ρουμανία

Σε απαγόρευση των εξαγωγών σιτηρών, αλεύρων, ζάχαρης και άλλων αγροτικών προϊόντων διατροφής προχώρησε η Ρουμανία παράλληλα με την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην οποία έχει κηρυχθεί η χώρα εξαιτίας της πανδημίας.

Σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι, βρώμη, ρύζι, αλεύρι σίτου, σόγια, ηλιέλαιο, σπορέλαιο, ζάχαρη και ορισμένα προϊόντα αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής υπόκεινται σε αυτό το μέτρο, το οποίο ανακοινώθηκε στα τέλη της εβδομάδας από την ρουμανική κυβέρνηση.

Οι διαδικασίες εξαγωγής αυτών των γεωργικών προϊόντων διατροφής, οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του νέου στρατιωτικού διατάγματος, αναστέλλονται κατά την περίοδο έκτακτης ανάγκης.

Οι ενδοκοινοτικές συναλλαγές σε γεωργικά προϊόντα διατροφής μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο εάν το κράτος μέλος αποδείξει ότι τα αγορασθέντα προϊόντα προορίζονται για εγχώρια κατανάλωση ή για κοινοτική κατανάλωση και όχι για εξαγωγή, σύμφωνα με το ίδιο διάταγμα.

Εν τω μεταξύ, οι λαϊκές αγορές των αγροτών στη Ρουμανία θα παραμείνουν ανοικτές κατά την περίοδο αυτή. Ωστόσο, οι αγρότες χρειάζονται πιστοποιητικά γεωργικών παραγωγών, για να πουλήσουν τα προϊόντα τους σε αυτές τις αγορές και πρέπει να σέβονται τα μέτρα που έχουν επιβληθεί για την αποτροπή της εξάπλωσης της νόσου.

Μειώνει δραστικά τις εξαγωγές σιτηρών η Ρωσία

Δραστικούς περιορισμούς στις εξαγωγές σιτηρών επιβάλει η Ρωσία καθώς επιδιώκει εν μέσω της πανδημίας του κοροναϊού να διαφυλάξει τα αποθέματά της.

Σύμφωνα με ρωσικό δημοσίευμα, η κυβέρνηση Πούτιν έχει επιβάλει ποσόστωση στις εξαγωγές σίτου, καλαμποκιού, κριθαριού και σίκαλης.

Η Ρωσία είχε προγραμματίσει να προβεί σε εξαγωγές 43,3 εκατομμυρίων τόνων πριν την εμφάνιση της πανδημίας και τώρα θα εξάγει μόλις 7 εκατομμύρια τόνους.

Πηγή: agronews.gr