Γράφει η Βιργινία Σίμου*

Τα απρόβλεπτα ακραία καιρικά φαινόμενα πλήττουν με σφοδρότητα τις αγροτικές καλλιέργειες σε διάφορες περιοχές της χώρας, ιδίως τις ορεινές, προκαλώντας καταστροφές. Τι σημαίνει αυτό; Ότι οι κόποι μιας ολόκληρης χρονιάς αφανίζονται μέσα σε μια ημέρα. Το μόνο που μένει είναι τα αυξημένα έξοδα που απαιτούνται για τις καλλιέργειες –συνήθως- ελάχιστο χρονικό διάστημα πριν την συγκομιδή της σοδειάς. Είναι φανερό ότι ο αγροτικός τομέας και δη στις ορεινές περιοχές είναι ο πιο εκτεθειμένος στις καιρικές συνθήκες και την κλιματική αλλαγή.

Οι περιοχές που κατά κύριο λόγο στηρίζουν τον πρωτογενή τομέα επικεντρώνουν τα προβλήματα τους στις βελτιώσεις των υποδομών στο πεδίο των μεταφορών και στην επέκταση των δικτύων ύδρευσης, άρδευσης και ηλεκτρισμού, ενώ θα έπρεπε να έχουν ληφθεί περισσότερο δραστικά μέτρα για την διατήρηση, την αναγέννηση και την επέκταση των δασών, καθώς και προς την κατεύθυνση ενθάρρυνσης του τοπικού πληθυσμού και ειδικότερα των νέων να παραμείνουν στις ορεινές περιοχές με την προώθηση εναλλακτικών ευκαιριών απασχόλησης μέσα από την ανάπτυξη οικολογικού τουρισμού,αγροτουρισμού και ορεινού τουρισμού και της χρήσης τοπικών φυσικών πόρων και τοπικών προϊόντων. Εδώ θα πρέπει να συνυπολογιστεί το γεγονός ότι παρότι την ίδια στιγμή ένας στους δέκα εργαζόμενους απασχολείται στον πρωτογενή τομέα, το ηλικιακό και εκπαιδευτικό έλλειμμα που παρατηρείται στους πρωταγωνιστές του τομέα, τους παραγωγούς , δεν αφήνει υποσχέσεις για το μέλλον της Ελληνικής γεωργίας. Ο αριθμός των νέων και των γυναικών στη γεωργία παραμένει χαμηλός, όπως χαμηλός είναι και το ποσοστό αυτών που έχουν λάβει έστω τη βασική εκπαίδευση.

Από την ανθρώπινη σκοπιά, υπάρχει ευρεία εξάπλωση της φτώχειας στους κατοίκους των ορεινών περιοχών και απώλεια της αυτόχθονης και ενδογενούς γνώσης.

Ως αποτέλεσμα, οι περισσότερες ορεινές και γενικότερα αγροτικές περιοχές του πλανήτη βιώνουν περιβαλλοντική υποβάθμιση. Και ενώ η Γεωργική έρευνα και καινοτομία στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από υψηλή συγκέντρωση έρευνας και ικανοτήτων στα Πανεπιστήμια, στην πραγματικότητα δεν υπάρχει παρά ελάχιστο ενδιαφέρον για τις ανάγκες των γεωργών, ενώ ανεπαρκές και επιφανειακό φαίνεται ότι είναι το ενδιαφέρον από τον ιδιωτικό τομέα.

Επιπρόσθετα θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Επιχειρηματικότητα στις Πρωτογενείς περιοχές κινείται με υπερβολικά βραδείς ρυθμούς. Οι ανοιχτοί ορίζοντες, οι δυσκολίες της επιβίωσης, η γεωγραφική απομόνωση, η αέναη προσπάθεια ικανοποίησης μόνο των απολύτων πραγματικών αναγκών τους και της πάλης με τα ακραία φαινόμενα και η ευρηματική αντιμετώπιση των φυσικών κινδύνων και καταστροφών γεννά το ερώτημα αν θα πρέπει να υπάρξει με ξεχωριστή και εξαιρετικά βαρύνουσα σημασία, μία κομβική ενέργεια, για παράδειγμα, η δημιουργία Γενικής Γραμματείας Ορεινών περιοχών, η οποία θα δρα με ολοκληρωμένες στρατηγικές παρεμβάσεις, θα σηματοδοτεί σχέσεις, θεσμούς και συμπεριφορές κοινωνικής αλληλεγγύης και συμπαράστασης στις δύσκολες απαιτήσεις κάθε κοινότητας, κάθε κατοίκου, ως αρωγός στην πρόληψη και αντιμετώπιση φυσικών και τεχνητών καταστροφών, ειρηνικής και δίκαιης χρήσης τοπικών – κοινοτικών πόρων , όπως επίσης και διάθεσης επιστροφής μέρους των αποδήμων στη φτωχή γενέθλια γη τους και όχι μόνο , με πολλαπλά οφέλη.

Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν τα ιδιαίτερα φυσικά και κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά των περιοχών αυτών. Τα βουνά και γενικότερα η επαρχία και η ύπαιθρος είναι σημαντική πηγή νερού, ενέργειας, βιοποικιλότητας, μεταλλευμάτων, δασικών και γεωργικών προϊόντων και προϊόντων αναψυχής.

Ως μείζον οικοσύστημα που εκφράζει την πολυπλοκότητα και τις αλληλεπιδράσεις της οικολογίας του πλανήτη μας, τα ορεινά περιβάλλοντα είναι ουσιώδη για την επιβίωση του πλανητικού οικοσυστήματος.

Έτσι η κοσμοθεωρία της ζωής στις πρωτογενείς και ορεινές περιοχές αποκτά χαρακτηριστικά μιας πρωτότυπης μορφής δυναμικής για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη της.

Συνεπώς η κατάλληλη και ορθολογική διαχείριση των φυσικών διαθεσίμων των ορεινών περιοχών και η κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού τους, αποτελεί αδήριτη ανάγκη και προτεραιότητα.

*Ελεύθερος Επαγγελματίας
Σύμβουλος Δημοσίων Σχέσεων – Τεχνικό Γραφείο